✍️ο Απόστολος Πιστόλας
Όλες οι δημοσκοπήσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας (και είμαι σίγουρος πως και αυτές που παραμένουν κρυφές) τον τελευταίο καιρό δείχνουν πως το κύριο πρόβλημα για το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας είναι η αποσυσπείρωση του κόμματος στη βόρεια Ελλάδα και η στροφή των ψηφοφόρων προς πιο συντηρητικές επιλογές.
Η στροφή αυτή βασίζεται σε τέσσερα δεδομένα.
Πρώτον, η βόρεια Ελλάδα είναι σε μεγάλο βαθμό ύπαιθρος, με χωριά και μικρές πόλεις. Οι κάτοικοι της ελληνικής υπαίθρου είναι πρώτα από όλα οι χαμένοι της παγκοσμιοποίησης και οι παραμελημένοι του αθηνοκεντρικού κράτους. Η άνθηση της Αθήνας σε ευκαιρίες τράβηξε τον νέο με δεξιότητες κόσμο από την ύπαιθρο και οδήγησε στο μαρασμό των μικρών πόλεων της δεύτερης. Επίσης, η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας πίεσε για παράδειγμα το μικρομάγαζο της κωμόπολης όταν ήρθε το μεγάλο εμπορικό. Ο μαρασμός της υπαίθρου μέσα στις δεκαετίες (προφανώς δεν είναι κάτι που έγινε τα τελευταία χρόνια) έκανε τους ψηφοφόρους αυτούς να βρίσκονται σε χαμηλότερα εισοδηματικά και μορφωτικά στρώματα. Το αίσθημα της απομόνωσης και οι οικονομικές δυσκολίες τους κάνει να έχουν πιο αρνητική γνώμη σε σύγκριση με άλλους όσον αφορά τους πολιτικούς, χαμηλή εμπιστοσύνη στην πολιτική και υψηλά επίπεδα πολιτικού κυνισμού. Αυτό τους κάνει να έχουν μια πιο αντισυστημική ματιά στα πράγματα.
Το δεύτερο στοιχείο είναι πως οι Έλληνες της Βορείου Ελλάδος έχουν ενισχυμένο το αίσθημα της θρησκευτικότητας. Αυτό είναι ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν την εκλογική τους συμπεριφορά. Τα υψηλά επίπεδα θρησκευτικότητας συνδέονται σε σημαντικό βαθμό με κοινωνικό συντηρητισμό. Έτσι υπάρχει συγκεκριμένη τοποθέτηση σε μια σειρά κοινωνικών θεμάτων (πχ λιγότερο ανοιχτοί στα θέματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, ενάντια στις αμβλώσεις). Επίσης, υψηλά επίπεδα θρησκευτικότητας είναι πιθανόν να συμβαδίζουν με ύπαρξη πνευματικού αλλά και με συμπεριφορά «ποιμνίου» (και στα εκλογικά). Εάν δηλαδή οι συγκεκριμένοι ψηφοφόροι πιστέψουν πως ο δρόμος που τους δείχνεται είναι ο σωστός, τον ακολουθούν πιστά. Οι πιο συντηρητικές κοινωνίες τη βορείου Ελλάδος λοιπόν δε βλέπουν με καλό μάτι το άνοιγμα του πρωθυπουργού προς πιο «προοδευτικά» εκλογικά κοινά. Ειδικότερα βλέπουν αρνητικά το νομοσχέδιο για γάμο και τεκνοθεσία ομόφυλων ζευγαριών αλλά και ό,τι βρίσκεται γύρω από την ατζέντα του δικαιωματισμού. Θεωρούν πως τους επιβάλλεται «με το στανιό» και πως απειλεί τον τρόπο ζωής της κοινωνίας και άρα και τον δικό τους. Δεν είναι τυχαίο πως το 60% όσων δηλώνουν πως στις ευρωεκλογές θα μετακινηθούν σε κόμματα στα «δεξιά» της ΝΔ θα το κάνουν διότι θεωρούν πως το κόμμα που ψήφισαν το 2023 έχει απομακρυνθεί από τις παραδοσιακές του θέσεις. Το γεγονός πως πλέον δε βλέπουν τη Νέα Δημοκρατία ως κόμμα που τους εκφράζει είναι το τρίτο δεδομένο. Με άλλα λόγια δεν φαίνεται να αποτελεί για αυτούς πλέον εναλλακτική κάλπης. Το τέταρτο δεδομένο είναι η γενικότερη στροφή προς το συντηρητισμό στην Ευρώπη, γεγονός που σε ένα βαθμό «απενοχοποιεί» την ψήφο ενός πιστού συντηρητικού ψηφοφόρου (που δύσκολα αλλάζει την ψήφο του) σε κόμμα διαφορετικό από το συνηθισμένο.
Ο παραπάνω συνδυασμός είναι αυτός που πρέπει να αντιπαλέψει η Νέα Δημοκρατία στη Βόρεια Ελλάδα ώστε να ανεβάσει τα συνολικά ποσοστά της.
Να πείσει πως δεν έχει αλλάξει. Θεωρώ πως θα το καταφέρει, αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό. Πολλοί συντηρητικοί ψηφοφόροι θα επιλέξουν είτε την αποχή είτε την ψήφιση άλλων κομμάτων εκτός από ΝΔ.
Ένα τέτοιο σενάριο θα βάλει την Ελλάδα στο κλαμπ των χωρών με εμφανή γεωγραφικά εκλογικό διαχωρισμό, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.
