✍️ ο Απόστολος Πιστόλας
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη αύξηση ποσοστών συντηρητικών κομμάτων και κυρίως των αντισυμβατικών.
Σε κάποιες χώρες αυτό δεν είναι απλά δημοσκοπικό εύρημα αλλά η αύξηση ποσοστών έχει “πιστοποιηθεί” και στην κάλπη. Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Σουηδία, Φινλαδία και προσφάτως η Ολλανδία είναι κάποια παραδείγματα. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Γιατί η Ευρώπη στρίβει δεξιά; Είναι αυτό που αναφέρουν κάποιοι στροφή των Ευρωπαίων προς το ρατσισμό και την ξενοφοβία ή μήπως κάτι άλλο;
Εάν ανατρέξουμε στη βιβλιογραφία της συμπεριφοράς ψηφοφόρων θα δούμε πως όταν μια κοινωνία αντιμετωπίζει οικονομική κρίση τότε ανεβαίνουν εκλογικά τα αριστερά κόμματα. Γιατί; Διότι αυτά “πουλάνε” ασφάλεια καλύτερα στο ζήτημα αυτό. Όταν όμως έχουμε συνδυασμό οικονομικής και ταυτοτικής κρίσης τότε το κύμα των ψηφοφόρων σηκώνει κυρίως τα συντηρητικά κόμματα. Αυτό συμβαίνει διότι εκείνα “πουλάνε” ασφάλεια και στους δυο τομείς, ενώ η τοποθέτηση των αριστερών κομμάτων στο ταυτοτικό ζήτημα είναι αντίθετη με την τάση των ψηφοφόρων και άρα εκτός επιλογών ψήφου.
Το ερώτημα λοιπόν είναι εάν αυτήν την περίοδο στην Ευρώπη έχουμε υψηλά και τα δυο ζητήματα ως κριτήρια ψήφου. Η απάντηση είναι καταφατική. Η ακρίβεια από τη μία και το μεταναστευτικό από την άλλη είναι βασικά κριτήρια ψήφου για την πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ. Για κάποιες χώρες μάλιστα το μεταναστευτικό είναι σημαντικότερο της ακρίβειας. Και επειδή στο δεύτερο πολλά παραδοσιακά συντηρητικά κόμματα κρατούσαν (και συνεχίζουν κάποια να κρατούν) μια πιο χαλαρή στάση, οι ψηφοφόροι στρέφονται στα αντισυμβατικά συντηρητικά κόμματα (κάποια εκ των οποίων έχουν ακραίες τοποθετήσεις). Αντί λοιπόν κάθε φορά να παρατηρούμε με έκλπηξη τις εκλογικές επιτυχίες τέτοιων κομμάτων καλό θα ήταν να κατανοήσουμε πως το υπάρχον πλαίσιο τις ευνοεί και πως εάν δε θέλουμε να συμβαίνει θα πρέπει να υπάρξουν δράσεις που να το σταματήσουν (πχ μετατόπιση των παραδοσιακών κομμάτων στο θέμα του μεταναστευτικού προς πιο σκληρή γραμμή).
Οι αναλύσεις περί ρατσισμού και ξενοφοβίας για τη στροφή αυτή είναι εκτός πραγματικότητας. Αυτό ίσχυε σε ένα βαθμό παλαιότερα όταν δεν υπήρχε κρίση στο μεταναστευτικό και μια σημαντική μερίδα όσων λίγων αντιδρούσαν για την είσοδο μεταναστών στη χώρα τους δεν ήθελαν κανέναν ξένο αδιακρίτως. Τώρα δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Πρώτον η αντίδραση δε βασίζεται στο “έξω οι ξένοι” αλλά σε συγκεκριμένα δεδομένα. Πρώτον την πολλαπλάσια εγκληματικότητα (σε συγκεκριμένα εγκλήματα) από πληθυσμούς που προέρχονται από συγκεκριμένες περιοχές (Μαγκρέμπ, Αφγανιστάν, Πακιστάν) και έχουν συγκεκριμένο θρήσκευμα (Ισλάμ). Αυτό δεν είναι ρατσισμός, είναι στατιστικό δεδομένο. Δεύτερον, την προσπάθεια προστασίας του τρόπου ζωής των ανοιχτών κοινωνιών της Δύσης (πχ η θέση της γυναίκας σε μια κοινωνία, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα). Όταν βλέπουν πληθυσμούς να εισέρχονται στη χώρα και να μην εναρμονίζονται με τα δυτικά πρότυπα αλλά να θέλουν να επιβάλλουν τη δική τους λογική στη χώρα υποδοχής, να αναζητούν χώρο εναντίον τους, τότε αντιδρούν. Ούτε αυτό είναι ξενοφοβικό.
Η αντίδραση αυτή διαπερνά οριζόντια τα εκλογικά σώματα των χωρών της ΕΕ. Πλέον δεν αντιδρά μια μικρή μερίδα πολιτών αλλά μεγάλες πλειοψηφίες. Δεν είναι προνόμιο δεξιών ψηφοφόρων η ζήτηση για ασφάλεια, ούτε έγιναν όλοι συντηρητικοί. Απλά ψηφίζουν αυτόν που “πουλά” το προϊόν που ζητούν. Εάν κάποιο άλλο κόμμα λάβει παρόμοια τοποθέτηση στο θέμα θα πάρει ποσοστό των ψήφων (πχ Βάγκενκνεχτ στη Γερμανία, σοσιαλδημοκρατικό κόμμα Δανίας). Σαφώς και ανάμεσα σε όσους αντιδρούν υπάρχουν μικρές ομάδες ρατσιστών αλλά χάνονται στο πλήθος όπως μια σταγόνα ακάθαρτου νερού μέσα σε ένα ποτάμι. Γι αυτό όσοι χρησιμοποιούν τις λέξεις “ρατσισμός”, “ξενοφοβία” βρίσκονται εκτός πλαισίου και δεν κατανοούν το φαινόμενο που λανθασμένα περιγράφουν.
