Η συμπεριφορά είναι ένα φαινόμενο που χαρακτηρίζεται από συνέχεια. Οι άνθρωποι πάντα συμπεριφέρονται σε διάφορα θέματα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
Η εκλογική συμπεριφορά είναι από τις συμπεριφορές με τις μεγαλύτερες επιπτώσεις καθώς η ψήφος καθορίζει το δρόμο που μια κοινωνία θα ακολουθήσει. Έτσι εδώ και δεκαετίες γίνονται έρευνες ώστε να κατανοηθεί η διαδικασία μέσα από την οποία ένας ψηφοφόρος παίρνει την εκλογική απόφαση του.
Η κατανόηση της εκλογικής συμπεριφοράς στην ουσία σχετίζεται με την κατανόηση του τι ψηφίζουν οι ψηφοφόροι στις εκλογές και με τους λόγους που τους οδηγούν στη συγκεκριμένη ψήφο (ή στην αποχή).
Ανάμεσα στους παράγοντες που επηρεάζουν την εκλογική συμπεριφορά ενός ατόμου, οι οποίοι χωρίζονται σε εσωτερικούς (πχ ηλικία, φύλο, συναισθήματα, εισόδημα) και εξωτερικούς (πχ οικογένεια, φίλοι, εκλογικό σύστημα, καμπάνιες υποψηφίων) είναι και η θρησκευτικότητα (ανήκει στους εξωτερικούς). Η επιρροή της βασίζεται κυρίως από το γεγονός πως ο ψηφοφόρος αισθάνεται πως ανήκει σε μια κοινωνική ομάδα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και τρόπο ζωής. Η θρησκευτικότητα μπορεί να επηρεάζει τις πολιτικές απόψεις επάνω σε συγκεκριμένα θέματα που ακουμπούν την πολιτική όπως πχ οι αμβλώσεις, οι γάμοι των ομοφυλοφίλων, το περιβάλλον, ακόμα και η οικονομία (το ποια και πως εξαρτάται και από τη συγκεκριμένη θρησκεία).
Προφανώς κάθε παράγοντας που επηρεάζει την εκλογική συμπεριφορά δεν επιδρά μόνος του σε αυτήν αλλά είναι ο συνδυασμός των παραγόντων σε κάθε ψηφοφόρο που τον οδηγεί στην ψήφο. Κάποιοι παράγοντες μπορεί να είναι σημαντικοί για τον α ψηφοφόρο και ασήμαντοι για τον β και το αντίστροφο. Όσο η σημασία ενός παράγοντα (πχ θρησκευτικότητα) μεγαλώνει για τον ψηφοφόρο, τόσο περισσότερο επηρεάζει την εκλογική του συμπεριφορά.
Ομάδες ατόμων με υψηλή θρησκευτικότητα (η οποία συνήθως στις έρευνες ποσοτικοποιείται με βάση τη συχνότητα επίσκεψης στην εκκλησία) τείνουν να έχουν συγκεκριμένη συμπεριφορά μέσα στο εκλογικό πλαίσιο που βρίσκονται. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ οι ευαγγελιστές ψηφίζουν περίπου 4 φορές παραπάνω Ρεπουμπλικάνους από ότι Δημοκρατικούς (δίχως καν να λαμβάνουμε υπόψιν το ύψος της θρησκευτικότητας).
Στην Ελλάδα, και κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, παρατηρείται πλέον πως ψηφοφόροι που βρίσκονται κοντά στην εκκλησία και σε θρησκευτικές ομάδες (άρα ομάδες με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά) τείνουν να αποτελούν εκλογικά κοινά για τα κόμματα Ελληνική Λύση και Νίκη. (Το τελευταίο ειδικά έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς δείχνει να είναι το πιο αυθεντικό «θρησκευτικό κόμμα». Ακόμα και ο τρόπος ομιλίας του προέδρου του ομοιάζει με κήρυγμα ιερέα από τον άμβωνα, γεγονός που δημιουργεί ένα αίσθημα οικειότητας στο κοινό το οποίο απευθύνεται – άτομα που επισκέπτονται συχνά την εκκλησία).
Τα υψηλά επίπεδα θρησκευτικότητας επίσης συνδέονται και με ύπαρξη πνευματικού αλλά και με συμπεριφορά «ποιμνίου» (και στα εκλογικά). Εάν δηλαδή οι συγκεκριμένοι ψηφοφόροι πιστέψουν πως ο δρόμος που τους δείχνεται είναι ο σωστός, τον ακολουθούν πιστά. Επίσης η υψηλή θρησκευτικότητα συνδέεται (και στην Ελλάδα) με μια πιο συντηρητική ματιά σε κοινωνικά θέματα (πχ λιγότερο ανοιχτοί στα θέματα της λοάτκι κοινότητας, ενάντια στις αμβλώσεις) και έτσι δημιουργεί μια πολιτική τοποθέτηση η οποία σε μια περίοδο όπου τα κύρια κόμματα (ειδικά μετά τη μετατόπιση της ΝΔ) έχουν μια αρκετά προοδευτική ματιά έχει επαυξημένη σημασία καθώς καλύπτει το κενό σε ένα τμήμα της εκλογικής αγοράς.
Το κοινό αυτό εκτός από τον συνδετικό κρίκο της θρησκευτικότητας έχει και τουλάχιστον έναν ακόμα. Αυτός είναι το γεγονός πως στον εκλογικό διαχωρισμό «πόλεις εναντίον υπαίθρου», ο οποίος πλέον γίνεται εμφανής και στην Ελλάδα, ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Οι κάτοικοι της υπαίθρου είναι οι χαμένοι της παγκοσμιοποίησης. Η άνθηση της Αθήνας σε ευκαιρίες τράβηξε τον νέο με δεξιότητες κόσμο από την ύπαιθρο και οδηγεί στο μαρασμό των μικρών πόλεων της δεύτερης. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας πίεσε για παράδειγμα το μικρομάγαζο της κωμόπολης όταν ήρθε το μεγάλο εμπορικό. Έτσι οι ψηφοφόροι αυτοί βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό στα χαμηλά εισοδηματικά και μορφωτικά στρώματα, δυσαρεστημένοι από το πως λειτουργεί το πολιτικό σύστημα και άρα με χαμηλά επίπεδα πολιτικής εμπιστοσύνης. Αυτό τους κάνει να έχουν μια πιο αντισυστημική ματιά, πράγμα που με τη σειρά του τους κάνει ευάλωτους στο διαχωριστικό «εμείς, οι καλοί και οι άλλοι, οι κακοί» του λαϊκισμού.
Ο συνδυασμός αυτών των δύο στοιχείων (υψηλά επίπεδα θρησκευτικότητας και χαμηλά επίπεδα εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα) έχουν ανοίξει στα κόμματα Ελληνική Λύση και Νίκη δυο δεξαμενές ψηφοφόρων, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, όπου αυτά τα στοιχεία «παντρεύονται» σε όλο και περισσότερους ψηφοφόρους. Αυτό θα έχει ενδιαφέρον στο πως θα εξελιχθεί σε βάθος χρόνου.
Ερχόμενοι στα προεκλογικά της κάλπης της 25ης Ιουνίου, η ΝΔ, στην προσπάθεια να κλειδώσει την αυτοδυναμία με όσο το δυνατόν περισσότερες έδρες, κάνει επιθετικές κινήσεις προς το, τουλάχιστον φαινομενικά, πιο αδύναμο από τους δυο κόμματα στα δεξιά της: το κόμμα Νίκη. Με βάση την εκλογική στρατηγική αυτό είναι απολύτως λογικό. Και οι κινήσεις, εξ όσων διαβάζω, φαίνεται πως θα είναι προσεγμένες.
Όμως επίθεση δεν κάνει μόνο το κόμμα ηγέτης της εκλογικής αγοράς. Κάνουν και κάποιοι που θεωρούν πως βλέπουν τον κόσμο μέσα από μια πιο φιλελεύθερη ματιά. Το πρόβλημα σε αυτό δεν είναι η επίθεση αλλά το είδος της. Δεν περιορίζεται στο κόμμα και τις θέσεις του αλλά στοχεύει και τους ίδιους τους ψηφοφόρους χρησιμοποιώντας διάφορα κοσμητικά επίθετα, όπως πχ χριστιανοταλιμπάν. Επειδή είτε δε θέλουν είτε δε μπορούν να κατανοήσουν τους λόγους μιας συγκεκριμένης εκλογικής συμπεριφοράς, οδηγούνται σε χαρακτηρισμούς μιας ολόκληρης ομάδας, βασισμένοι στα υψηλά επίπεδα θρησκευτικότητας αυτής (γεγονός που οι ίδιοι θεωρούν οπισθοδρομικό). Όμως ψηφοφόροι με θρησκευτικότητα υπάρχουν και σε άλλα κόμματα, και σίγουρα και στη ΝΔ. Και όταν επιτίθενται σε κάτι το οποίο για κάποιον είναι σημαντικό τότε ενοχλείται και αυτός. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψιν. Είναι άλλο το να χτυπάς εκλογικά ένα κόμμα για τις θέσεις του και άλλο το να χτυπάς ψηφοφόρους για τα πιστεύω τους. Όσο στοχευμένο και να είναι το τελευταίο, παίρνουν τα σκάγια και άλλους. Καλό θα είναι οι συγκεκριμένοι αρθρογράφοι και δημοσιολογούντες να κατανοήσουν πως Ελλάδα δεν είναι μόνο οι περιοχές πέριξ του Κολωνακίου και πως η ψήφος της συγκεκριμένης ομάδας ψηφοφόρων (υψηλή θρησκευτικότητα με χαμηλή πολιτική εμπιστοσύνη), που απαντάται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, δεν είναι ψήφος αντίδρασης η οποία πηγαίνει σε όποιο αντιδραστικό μικρό κόμμα βρει. Είναι ψήφος που έχει σαφώς κοινωνικές ρίζες και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα και όχι με κραυγές και χαρακτηρισμούς, που μπορεί να χαϊδεύουν τα αυτιά ενός άλλου ακροατηρίου δεν αφήνουν όμως αποτύπωμα ουσίας.
