Έχω γράψει επανειλημμένα το αυτονόητο, το οποίο πολλές φορές ξεχνιέται: Ότι στην εκλογική στρατηγική τεράστια σημασία έχει το πολιτικό/εκλογικό πλαίσιο. Είναι αυτό που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τα σημαντικά κριτήρια ψήφου, τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας που επιζητούν οι ψηφοφόροι αλλά και το πρίσμα μέσα από το οποίο κοιτούν τις τοποθετήσεις των πολιτικών.
Για παράδειγμα, πριν τις προεκλογικές πλημμύρες στη Γερμανία και τα χαχανητά Λάσετ μπροστά στους πλημμυροπαθείς μια νίκη του, τρίτου τότε στις δημοσκοπήσεις, Σολτς θεωρούταν αδιανόητη. Και όμως μερικές εβδομάδες μετά θα ήταν το δικό του κόμμα που θα κέρδιζε τις εκλογές. Έκαναν οι Γερμανοί ψηφοφόροι απότομη στροφή προς τη σοσιαλδημοκρατία; Όχι. Τότε γιατί κέρδισε; Διότι πολύ απλά οι ψηφοφόροι έβγαιναν από μια 16χρονη κυριαρχία της Άγκελας Μέρκελ και επιζητούσαν σταθερότητα. Κάποιον δηλαδή που θα μπορούσε να ανταπεξέλθει στο ρόλο. Ο Λάσετ ήταν εξαρχής προβληματική περίπτωση καθώς, παρόλο που ήταν καθαρά επιλογή Μέρκελ, πήγαινε ενάντια στα θέλω της βάσης του CDU η οποία επιζητούσε μια πιο δεξιά στροφή. Η Μπέρμποκ, η οποία αρχικά πλασαρίστηκε ως εναλλακτική, δεν κατάφερε να πείσει πως έχει τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να ηγηθεί. Τέλος, ο προβληματικός Λάσετ διέπραξε πολιτική αυτοκτονία και μοιραία τα μάτια των ψηφοφόρων έπεσαν επάνω στον Σολτς ο οποίος ήταν ήδη τοποθετημένος εξαιρετικά, τονίζοντας συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας και ενισχύοντας τα με το βιογραφικό του. Έτσι εξελέγη. Εάν ο Λάσετ δεν αυτοκτονούσε πολιτικά, η Μπέρμποκ δεν έπεφτε σε μεγάλα λάθη, ο Σολτς απλά δεν θα ήταν καγκελάριος. Με τα εάν βέβαια δε γράφεται ιστορία.
Γιατί τα γράφω αυτά; Διότι είχαμε πρόσφατα ένα νέο γεγονός που αλλάζει το πλαίσιο και ανακατεύει το εκλογικό παιχνίδι στη Γερμανία. Αυτό δεν ήταν άλλο από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το SPD και το βαρύ χαρτί του, ο Καγκελάριος Σολτς, βρίσκονται σε δύσκολη θέση ενώ σε άνοδο είναι και οι Πράσινοι αλλά και το Union, με το CDU να έχει πλέον νέο, αποδεκτό από τη βάση αρχηγό. Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι από τη μία η τοποθέτηση Σολτς ως ήρεμος ηγέτης (ίσως σε μια προσπάθεια να δείξει πως δε χρειάζεται ανησυχία) στα μάτια αρκετών ψηφοφόρων μεταφράζεται σε αναποφασιστικότητα και διστακτικότητα. Χαρακτηριστικά που κάθε άλλο παρά ζητούνται σε κρίση. Ο Σολτς είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που δείχνει πως σε περιόδους πολέμου το “rally ‘round the flag effect”, δηλαδή η βραχυχρόνια συσπείρωση γύρω από τον ηγέτη, δεν είναι δεδομένη αλλά εξαρτάται από την τοποθέτηση του ηγέτη. Από την άλλη η υπουργός εξωτερικών Μπέρμποκ βρήκε την ευκαιρία να αναγεννηθεί μέσα από τη θέση που λόγω πλαισίου την τοποθετεί στο κέντρο της δημοσιότητας. Τι κάνει; Ακριβώς ότι δεν κάνει ο Σολτς. Δείχνει αποφασιστικότητα και δυναμισμό μέσω της ξεκάθαρης στάσης υπέρ της Ουκρανίας και εναντίον Ρωσίας και της κινητικότητας για βοήθεια προς την πρώτη. Δυναμισμός και αποφασιστικότητα είναι δύο σημαντικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας που επιζητούν οι ψηφοφόροι σε περιόδους κρίσεων. Έτσι η Μπέρμποκ έφτασε να βρίσκεται μέσα στην πρώτη δυάδα των πιο δημοφιλών πολιτικών στη Γερμανία. Εδώ υπενθυμίζω πως μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2021 θεωρούταν σχεδόν τελειωμένη. Παρόμοιο, από την ανάποδη, σκηνικό υπάρχει με τη στάση του FDP όσοn αφορά τον πόλεμο και τη διαρροή ψηφοφόρων προς Union το οποίο πλέον φλερτάρει με τα ποσοστά του 30%.
Έδωσα το συγκεκριμένο επίκαιρο παράδειγμα σε αυτό το άρθρο για να δείξω πως όπως μπορεί κάποιος να ανέβει με ευκολία με την τοποθέτησή του μέσα σε ένα πλαίσιο, μπορεί και να πέσει το ίδιο εύκολα όταν αυτό το πλαίσιο αλλάξει. Έτσι είναι και στην Ελλάδα. Διαβάζω πολλούς να προεξοφλούν αυτοδυναμία ΝΔ, άλλους να προεξοφλούν συγκυβέρνηση. Προσωπικά δε μπορώ να πω τίποτα συγκεκριμένο. Διότι δε γνωρίζω τι πλαίσιο θα έχει διαμορφωθεί την προεκλογική περίοδο. Βρισκόμαστε σε μια περίεργη περίοδο που μπορεί να οδηγηθούμε σε σημαντική και απότομη αλλαγή πλαισίου αλλά μπορεί και να κινηθούμε σε σχετικά ομαλά επίπεδα. Όπως ανέλυσα και στο προηγούμενο άρθρο, στο πλαίσιο θα κριθεί το παιχνίδι
