Από τον Θανάση Χιούση
Ανησυχητικά συνεχίζουν να εμφανίζονται τα στοιχεία για την υπογεννητικότητα στην Ελλάδα και την ευρωπαϊκή ήπειρο.
Την ώρα που το δημογραφικό αποτελεί πλέον ζήτημα επιβίωσης για το ελληνικό έθνος, τα στοιχεία της Eurostat επιβεβαιώνουν την πτωτική πορεία των γεννήσεων στην χώρα μας, απόρροια της αδυναμίας των νέων ζευγαριών να τολμήσουν την γέννηση παιδιών υπό τον φόβο της μη ανταπόκρισης στις οικονομικές ανάγκες της ανατροφής τους.
Σύμφωνα με τη νεότερη έρευνα της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Αρχής (Eurostat), το 2022 οι γεννήσεις στη χώρα μας ήταν 9.425 λιγότερες από το προηγούμενο έτος. Πιο συγκεκριμένα, το 2021 γεννήθηκαν στην Ελλάδα 85.346 παιδιά, ενώ το 2022 μόλις 75.921, καταγράφοντας μείωση των γεννήσεων κατα – 11.04%.
Ο συνολικός δείκτης γονιμότητας στην Ελλάδα καταγράφεται κάτω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2022, με το ποσοστό στη χώρα μας να είναι 1.32 γεννήσεις ανά γυναίκα και το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε. διαμορφώνεται στο 1.46.
Μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. η Γαλλία σημείωσε το υψηλότερο συνολικό ποσοστό γονιμότητας το 2022, με 1.79 γεννήσεις ανά γυναίκα, ακολουθούμενη από τις βαλκανικές χώρες της Ρουμανίας (1.71) και της Βουλγαρίας (1.65).
Αντίθετα, τα χαμηλότερα συνολικά ποσοστά γονιμότητας το 2022 καταγράφηκαν στη Μάλτα (1.08 γεννήσεις ανά γυναίκα), στην Ισπανία (1.16), στην Ιταλία (1.24), την Πολωνία (1,29) και την Ελλάδα (1.32).
Συνολικά στην Ε.Ε, το 2022, γεννήθηκαν 3.88 εκατομμύρια μωρά, μια ελαφρά μείωση από 4.09 εκατομμύρια το 2021. H πτωτική πορεία στις γεννήσεις, παρατηρείται σε ολόκληρη της ευρωπαϊκή επικράτεια, αφού ο αριθμός των παιδιών που γεννήθηκαν στην Ε.Ε. μειώνεται σταθερά από το 2008, όταν και είχαν γεννηθεί 4.68 εκατομμύρια παιδιά, κάτι που εξηγεί εν μέρει την επιβράδυνση της αύξησης του πληθυσμού της ΕΕ.
Στο ιστορικό της Ευρώπης, το ποσοστό γεννήσεων στην Ε.Ε. (γεννήσεις τέκνων ανα 1.000 άτομα) ήταν 16.4 το 1970, 12.8 το 1985 και 10.5 το 2000.
Μητρότητα μετά τα 30 – Αύξηση στις γεννήσεις μετά τα 35
Η μέση ηλικία των γυναικών που γεννούν στην Ε.Ε. συνέχισε να αυξάνεται τις τελευταίες δεκαετίες μεταξύ 2001 και 2022, από μέσο όρο 29.0 σε 31.1 ηλικιακά έτη. Παρόμοια αποτελέσματα σημειώνεται στα στοιχεία που αφορούν την γέννηση του πρώτου παιδιού από μια τιμή 28.8 στην ΕΕ το 2013 (το πρώτο έτος για το οποίο είναι διαθέσιμη η τιμή Ε.Ε) σε μια τιμή 29.7 σε 2022.
Οι γυναίκες φαίνεται να προχωρούν στην μητρότητα αργότερα στην ζωή τους, έχοντας μάλλον διαμορφώσει τις οικονομικές και ποιοτικές δομές στην ζωή τους, τα οποία καλύπτουν ένα φάσμα που έγκειται από την επαγγελματική αποκατάσταση μέχρι και την ορθή επιλογή συντρόφου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εurostat, το 2001, το ποσοστό γονιμότητας για τις γυναίκες ηλικίας 25-29 ετών ήταν το υψηλότερο μεταξύ όλων των ηλικιακών ομάδων. Το 2022, το ποσοστό γονιμότητας για τις γυναίκες ηλικίας 30-34 ετών καταλήγει να είναι το υψηλότερο, ενώ το ποσοστό γονιμότητας για τις γυναίκες ηλικίας 35 ετών και άνω είναι επίσης σε αυξητική πορεία.
20% των γεννήσεων στην Ελλάδα από αλλοεθνείς μητέρες
Το 2022, το ποσοστό των παιδιών που γεννήθηκαν από αλλοεθνείς μητέρες ήταν 22%.
Ως αλλοεθνείς μητέρες ορίζονται οι μητέρες που δεν γεννήθηκαν στη χώρα αναφοράς, αλλά σε άλλη χώρα της Ε.Ε ή εκτός Ε.Ε. Στην πλειονότητα τους είναι οικονομικοί μετανάστες ή πρόσφυγες τρίτων χωρών που έχουν εγκατασταθεί σε κάποια ανεπτυγμένη χώρα της Ε.Ε.+.
Ενδεικτικά, το 66% των παιδιών που γεννήθηκαν στο Λουξεμβούργο το 2022 ήταν από μητέρες που γεννήθηκαν στο εξωτερικό. Το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό γεννήσεων από μητέρες που γεννήθηκαν στο εξωτερικό ήταν στην Κύπρο με 41%. Στην Αυστρία, το Βέλγιο και τη Μάλτα, περίπου το ένα τρίτο των παιδιών γεννήθηκαν από αλλοεθνείς μητέρες και τα δύο τρίτα γεννήθηκαν από μητέρες που γεννήθηκαν σε αυτόχθονες χώρες. Στην Ελλάδα περίπου 20% των συνολικών γεννήσεων για το 2022 ήταν από αλλοεθνείς μητέρες.
Τα μέτρα της Ελληνικής Κυβέρνησης για το δημογραφικό
Η κυβέρνηση έχει κατά καιρούς ανακοινώσει μέτρα για το δημογραφικό ζήτημα στην Ελλάδα. Θεσμικά, η δημιουργία Υπουργείου Οικογένειας επαληθεύει ακριβώς την ανάγκη για εξειδικευμένη θεσμική εποπτεία του ζητήματος, το οποίο δεν προσδιορίζεται αρνητικά μόνο υπό την πατριωτική σκοπιά του αλλά έχει διατομεακή επώαση σε ζητήματα όπως η οικονομία, το ασφαλιστικό, τα ζητήματα εθνικής άμυνας κτλ.
Τα πρόσφατα μέτρα για την αποκλιμάκωση της υπογεννητικότητας είναι η αύξηση του επιδόματος γέννησης (με κλιμακωτή αφετηρία το +400 ευρώ), αύξηση του αφορολόγητου ορίου κατά 1000 ευρώ, η αύξηση της χρονικής περιόδου του επιδόματος μητρότητας (από 4 μήνες σε 9 μήνες) και αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων στα επιδόματα θέρμανσης και ρεύματος.
Σε συνάντηση του με γυναίκες στο Μέγαρο Μαξίμου την Παρασκευή, ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε το δημογραφικό ως «τη μεγαλύτερη μακροπρόθεσμη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε ως κοινωνία», προαναγγέλλοντας την συνεχή διατήρηση του ενδιαφέροντος των κυβερνητικών οφθαλμών στο ζήτημα.
