Όταν η 5χρονη Cali είπε «αράχνη», η μητέρα της, Cara, δάκρυσε. Ήταν η πρώτη φορά που άκουσε την κόρη της να λέει καθαρά μια λέξη.
Η Cali πάντα δυσκολευόταν να σχηματίσει ήχους και λέξεις, αλλά όταν έγινε δύο ετών κατά τη διάρκεια του lockdown την περίοδο της πανδημίας του Covid, ήταν σχεδόν αδύνατο να αποκτήσει πρόσβαση στις υπηρεσίες λογοθεραπείας του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
«Το μόνο ραντεβού ήταν τηλεφωνικά και δεν μίλησαν με την Cali, απλώς μίλησαν σε μένα», λέει στο σχετικό άρθρο του BBC η μητέρα.
«Μου είπαν να δοκιμάσω κάποια παιχνίδια και αυτή ήταν η τελευταία επαφή που είχα μαζί τους πριν ξεκινήσει το σχολείο πέρυσι», συνεχίζει.
Χωρίς βοήθεια, η Cali απογοητευόταν επειδή δεν μπορούσε να κατανοήσει τον εαυτό της και στη συνέχεια άρχισε να έχει ακραίες εκρήξεις στην τάξη.
Η Cara άκουσε για μια μονάδα ομιλίας και γλώσσας στο Πανεπιστήμιο του Reading, όπου η θεραπεία παρέχεται δωρεάν, αλλά παρακολουθείται από φοιτητές.
Όταν η Cali έφτασε για πρώτη φορά εκεί πριν από ένα χρόνο, όλοι οι ήχοι της ξεκινούσαν με ένα «y» – οπότε αν, για παράδειγμα, μετρούσε, η Cali έλεγε, «yun, yoo, yee, your…yait, yine, yen».
Με τη βοήθεια των θεραπευτών, η 5χρονη έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο. «Η βελτίωση στην ομιλία της είναι τεράστια», σχολιάζει η Cara. «Αυτό που έχουν κάνει μας έχει βοηθήσει πάρα πολύ».
Παιδιά και νέοι σε λίστες αναμονής του Εθνικού Συστήματος Υγείας για λογοθεραπεία
65.057 στην Αγγλία
6.503 στη Σκωτία
2.319 στην Ουαλία
4.527 στη Βόρεια Ιρλανδία
Πηγή: Τελευταία στοιχεία του NHS
Στοιχεία από ελέγχους επισκεπτών υγείας στην Αγγλία για την περίοδο 2022-2023 δείχνουν ότι σχεδόν το 15% των παιδιών ηλικίας 24 έως 30 μηνών ήταν κάτω από το αναμενόμενο επίπεδο στις δεξιότητες επικοινωνίας, αύξηση από 11% το 2018.
Στην ηλικία των πέντε ετών, τα παιδιά με δυσκολίες ομιλίας έχουν έξι φορές λιγότερες πιθανότητες να επιτύχουν τους αναμενόμενους στόχους στη γλώσσα και 11 φορές λιγότερες πιθανότητες στην επίτευξη της πλήρους εκμάθησης των μαθηματικών μέχρι το τέλος του δημοτικού σχολείου.
Οκτώ στα δέκα παιδιά με συναισθηματικές και συμπεριφορικές διαταραχές έχουν ανάγκες ομιλίας, γλώσσας και επικοινωνίας που δεν έχουν προηγουμένως εντοπιστεί.
Εξειδικευμένο κέντρο
Στη μονάδα λογοθεραπείας του University of Reading οι θέσεις είναι περιορισμένες και η ζήτηση μεγάλη.
«Έχουμε οικογένειες που τηλεφωνούν κλαίγοντας και μας λένε: «Είμαστε απελπισμένοι, μπορείτε να δείτε το παιδί μας;» δηλώνει η Allie Biddle, διευθύντρια λόγου και γλώσσας. «Είναι πραγματικά δύσκολο να πεις «λυπούμαστε που δεν μπορούμε».
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, εξηγεί ότι η πρόσβαση σε υπηρεσίες ανάπτυξης ομιλίας και γλώσσας γινόταν όλο και πιο δύσκολη για τους γονείς των οποίων τα παιδιά δυσκολεύονταν καθώς πολλά μέρη έκλεισαν.Όταν οι υπηρεσίες είχαν μεταφερθεί στο Διαδίκτυο, είχαν δημιουργηθεί μεγάλες λίστες αναμονής, πράγμα που σημαίνει ότι πολλά παιδιά έμειναν πίσω.
«Και δυστυχώς η ανάπτυξη των παιδιών δεν μπορούσε να περιμένει να φύγει ο Covid», σχολιάζει η Allie.
Η πεντάχρονη κόρη της Aldine και του Adam, η Ivy, είναι μεταξύ εκείνων που βοηθούνται επί του παρόντος από την κλινική.
Το άγχος της πανδημίας και η αδυναμία να δουν φίλους και συγγενείς επηρέασαν πολύ την Ivy. Όταν η οικογένεια έβγαινε βόλτες, η Ivy ήθελε να πάει να μιλήσει με άλλα παιδιά – αλλά δεν μπορούσε λόγω των περιορισμών του Covid.
«Δεν είχε καμία αλληλεπίδραση με άτομα της ηλικίας της, οπότε αυτό επιβράδυνε την ανάπτυξή της», λέει στο BBC η Aldine.
«Η Ivy ήταν απογοητευμένη και αναστατωμένη που δεν μπορούσε να επικοινωνήσει: είτε χτυπούσε το κεφάλι της στον τοίχο είτε χτυπούσε τον εαυτό της. Ήταν τραγικό».
Η Aldine λέει ότι οι απαιτήσεις της εκπαίδευσης από το σπίτι των δύο άλλων παιδιών τους κατά τη διάρκεια του Covid οδήγησαν στο να μη συνειδητοποιήσουν πλήρως (τόσο εκείνη όσο και ο Adam) ότι η ανάπτυξη της Ivy κινδύνευε, παρά την προσπάθειά τους να την φροντίσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
«Γνωρίζουμε από την έρευνά μας πως η έγκαιρη παρέμβαση είναι το κλειδί», λέει η Allie, «επειδή προσπαθεί να αποτρέψει τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, όχι μόνο για το μικρό παιδί αλλά και για την οικογένεια».
Στο παρελθόν, λέει ότι οι δυσκολίες που αντιμετώπιζαν τα παιδιά με καθυστέρηση ομιλίας ήταν συχνά σε θέση να επιλυθούν γρήγορα με ελάχιστη υποστήριξη από υπηρεσίες όπως η δική της – αλλά αυτό έχει αλλάξει από την περίοδο της πανδημίας.
«Βλέπουμε παιδιά που έχουν σχεδόν όλα τα ηχητικά τους συστήματα διαταραγμένα», λέει. «Έχουμε δει μια αλλαγή στο προφίλ στην κλινική μας».
Η Ivy, η οποία έχει πλέον διαγνωστεί με λεκτική δυσπραξία, καλείται να καταργήσει τα πολλά ανακριβή μοτίβα λέξεων που ανέπτυξε ενώ μάθαινε να μιλάει κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Δυσκολεύεται να ακούσει τους ήχους «ch» και «g» και συχνά τους μπερδεύει, οπότε αντί να πει «chair», η Ivy θα πει «gair».
Το όνομα του νέου μέλους της οικογένειας και μικρού αδερφού της Ivy, Barnaby, επιλέχθηκε σκόπιμα επειδή είναι ένα που μπορεί να πει η Ivy χωρίς πρόβλημα – αλλά σημειώνει σταθερή πρόοδο και η λήψη βοήθειας «αλλάζει τη ζωή», λέει η μητέρα της.
Τώρα μπορεί να γίνει κατανοητή όχι μόνο στο σπίτι, αλλά και στο σχολείο.
Η μητέρα του πεντάχρονου Reggie, Laura, λέει ότι πολλοί άνθρωποι έχουν επικρίνει τα προβλήματα ομιλίας του γιου της, ενώ μάλιστα ρωτούσαν γιατί δεν μιλούσε.
Αν και το σχολείο του ήταν υποστηρικτικό, δεν είχε τους πόρους για να δώσει στον Reggie όλη τη βοήθεια που χρειαζόταν. Αλλά από τότε που μπήκε στη λογοθεραπεία, έχει δει μια τεράστια αλλαγή σε αυτόν. «Τώρα, έχω ένα αγοράκι που δεν σταματά να μιλάει. Έχει τόση αυτοπεποίθηση», λέει η Laura.
«Όσοι δεν τον έχουν δει για λίγο λένε πως πια καταλαβαίνουν όλα όσα είπε ο Reggie. Είναι υπέροχο να το βλέπεις».
Μετά από ένα χρόνο υποστήριξης λόγου και γλώσσας, τα παιδιά είναι όλα πρόθυμα να μιλήσουν, αφού τα καταλαβαίνουν οι οικογένειές τους και οι φίλοι τους στο σχολείο, ενώ και η εμπιστοσύνη τους έχει επιστρέψει.
Η βρετανική κυβέρνηση λέει ότι εξετάζει διάφορους τρόπους για τη βελτίωση της έγκαιρης αναγνώρισης και της υποστήριξης των παιδιών με δυσκολίες στην ομιλία και τη γλώσσα.
Το Υπουργείο Παιδείας (DfE) δήλωσε: «Έχουμε συνείδηση της επίδρασης που είχε η πανδημία στην εκπαίδευση των μαθητών, γι’ αυτό και έχουμε διαθέσει σχεδόν 5 δισεκατομμύρια λίρες για την ανάκαμψη της εκπαίδευσης».
«Για να βοηθήσουμε τα σχολεία να εντοπίσουν τυχόν δυσκολίες γλωσσικής ανάπτυξης από νωρίς, εξετάσαμε πάνω από 500.000 παιδιά δημοτικού και βοηθήσαμε πάνω από 160.000 παιδιά σε τάξεις υποδοχής να βελτιώσουν την ομιλία και τη γλώσσα τους σε τρία χρόνια, στα δύο τρίτα όλων των δημοτικών σχολείων».
Τον Σεπτέμβριο, το Εθνικό Σύστημα Υγείας ένωσε τις δυνάμεις του με το Υπουργείο Παιδείας για να ξεκινήσει ένα έργο που ονομάζεται Early Language and Support for Every Child, το οποίο βασίζεται στα πρώτα χρόνια και στο δημοτικό σχολείο, δοκιμάζοντας νέους τρόπους αναγνώρισης και υποστήριξης παιδιών με ανάγκες ομιλίας, γλώσσας και επικοινωνίας.
