Δε χωρά καμιά αμφιβολία, πως σαν κοινωνία σε παγκόσμιο επίπεδο, βιώνουμε τις τελευταίες εβδομάδες κάτι πρωτόγνωρο.
Μια πανδημία που ενδεχομένως να αποτελεί πολύ επιθετικότερη δοκιμασία ακόμα κι από την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, καθώς τείνει να αποσταθεροποιήσει συθέμελα πολλές και διαφορετικές πτυχές της μέχρι πρότινος πραγματικότητας μας. Συνθήκες αυτοπεριορισμού και καραντίνας, κλειστές εταιρείες και καταστήματα, εργασία από το σπίτι και απαγόρευση κυκλοφορίας διαμορφώνουν μια νέα κατάσταση με την οποία καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωποι και καλούμαστε να προσαρμοστούμε.
Η νέα αυτή πραγματικότητα, με βρίσκει κατ’ επιλογήν στο Λονδίνο, 3.500 χιλιόμετρα μακριά από τους οικείους και την πατρίδα μου, σε μιαν Αγγλία που εδώ και μέρες βρίσκεται στο επίκεντρο μιας παγκόσμιας κατακραυγής λόγω της αλλοπρόσαλλης πολιτικής γραμμής και τακτικής της. Στο αρχικό του διάγγελμα ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, πραγματοποιώντας μια εκτενή ανάλυση σχετικά με τη θεωρία της ανοσίας της αγέλης, κατέληξε πως η απουσία λήψης κρατικών μέτρων είναι η πιο ορθή προσέγγιση απέναντι στην απειλή του κορωνοϊού. Συνηθισμένος σε laissez-faire ένστικτα και νεοφιλελεύθερα ιδεώδη και πολιτικές, προτίμησε παροτρύνσεις και συμβουλές παρά άμεσα και δραστικά μέτρα πρόληψης.
Στη συνέχεια, αντιλαμβανόμενος πως η χώρα του βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα λόγω της διαφορετικής αλλά και επικίνδυνης τακτικής του, και βλέποντας παράλληλα τον αριθμό των κρουσμάτων και θανάτων να αυξάνεται ραγδαία, άλλαξε άρδην το πολιτικό του σχέδιο. Μέσα σε λίγες μέρες πέρασε από τις παραινέσεις και τις προτροπές στις πράξεις και τη λήψη δραστικών και αυστηρών μέτρων. Όπως θα λέγαμε και στην Πλατωνική Πολιτεία, πέρασε από τη vita contemplativa στη vita activa. Στο αμέσως επόμενο διάγγελμα του, αναφέρθηκε στη σοβαρότητα της κατάστασης, προχωρώντας σε κλείσιμο των περισσότερων καταστημάτων και εταιρειών, οδηγώντας τη χώρα σταδιακά σε lockdown, λαμβάνοντας παράλληλα μέτρα στήριξης για τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους. Εφάρμοσε δηλαδή την πολιτική που λίγο-πολύ οι περισσότερες χώρες ακολουθούν, με μια ειδοποιό διαφορά ωστόσο· την πλήρη απουσία επιτήρησης των μέτρων που είχε λάβει.
Ως αποτέλεσμα, παρά τα ειλημμένα μέτρα, και με τη σιωπηρή συγκατάθεση της κυβέρνησης, η καθημερινότητα στην Αγγλία για μεγάλη μερίδα κόσμου παραμένει απαράλλακτη, μη θυμίζοντας καθόλου χώρα που τελεί υπό καθεστώς καραντίνας. Όπως είναι φυσικό, δημιουργούνται ερωτήματα και τίθενται απορίες για το αν ο Μπόρις Τζόνσον πιστεύει στα μέτρα που ως πρωθυπουργός έθεσε ή αν τα έλαβε μόνο για το θεαθήναι. Συνδυαστικά και με την πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, σύμφωνα με την οποία ενδέχεται να έχει ήδη νοσήσει το 50% του πληθυσμού της Αγγλίας, η κατάσταση στο Ηνωμένο Βασίλειο φαντάζει περίπλοκη αλλά και ανησυχητική.
Λαμβάνοντας κανείς υπόψιν τα παραπάνω, η επιλογή παραμονής για έναν φοιτητή στη Μεγάλη Βρετανία εν μέσω τέτοιων συνθηκών, φαντάζει το λιγότερο ως επικίνδυνη αποστολή. Προσωπικά γνωρίζοντας καλά πως στον ενήλικο βίο, κάθε απόφαση που λαμβάνουμε ενέχει και αρνητικές επιπτώσεις, έκρινα πως η πιο υπεύθυνη στάση για κάποιον που έχει ήδη εκτεθεί στο χαλαρό ελλείψει μέτρων περιβάλλον της Αγγλίας, ήταν η παραμονή σε αυτή. Ένας ενδεχόμενος επαναπατρισμός πιθανώς να έθετε σε κίνδυνο αγαπημένα μου πρόσωπα, συνεπώς επέλεξα όπως και πολύς κόσμος να περάσουμε την παρούσα κρίση σε μια χώρα που θυμίζει Τιτανικό, γνωρίζοντας a priori το ρίσκο που λαμβάνουμε.
Αντίθετα, φαίνεται πως η Ελλάδα των μυρίων προβλημάτων, των εγγενών θεμάτων συντονισμού και της περιορισμένης εξειδίκευσης και πόρων, ανταπεξέρχεται πολύ καλύτερα στην τωρινή κρίση. Παρά το γεγονός πως η πρόσφατη λιτότητα είχε απογυμνώσει το σύστημα υγείας, ο αριθμός των κρουσμάτων είναι ελεγχόμενος, η πολιτική ηγεσία έδρασε άμεσα και αποφασιστικά και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα αποπνέει ασφάλεια και σιγουριά.
Θα αναρωτιόταν εύλογα κανείς, όσοι εγκατέλειπαν τα προηγούμενα χρόνια με περίσσια χαρά την Ελλάδα, μεμφόμενοι την χώρα τους για έλλειψη οργάνωσης τονίζοντας πως θέλουν να ζήσουν σε προηγμένα και σοβαρά κράτη, σε ποια χώρα επέλεξαν να παραμείνουν. Απορίας άξιον είναι φυσικά κι αν όλοι αυτοί οι νέοι που προσφάτως διαδήλωναν έξω από την ελληνική πρεσβεία στο Λονδίνο, φωνάζοντας πως οι Έλληνες είναι φονιάδες των λαών, επέλεξαν να επαναπατριστούν ή όχι.
Κρίσεις όπως η τωρινή αποσταθεροποιούν και απορυθμίζουν την κοινωνία και την οικονομία, έχοντας συνήθως μακροπρόθεσμες συνέπειες. Συνιστούν όμως και μοναδικές ευκαιρίες επαναπροσδιορισμού και επανεκκίνησης. Η επόμενη μέρα θα μας βρει σε μια διαφορετικά διαμορφωμένη πραγματικότητα, η οποία όμως μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για μια καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας, για μια καλύτερη εκδοχή της χώρας μας, μακριά από τις παθογένειες των προηγούμενων ετών.
Ο Δημήτρης Τζανιδάκης είναι οικονομολόγος – φοιτητής του UCL
