Με τον νέο Νόμο 5229/2025 μπαίνει σε εφαρμογή ένα φιλόδοξο πρόγραμμα κοινωνικών κατοικιών, με στόχο να στηρίξει ευάλωτα νοικοκυριά που αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στο υψηλό κόστος στέγασης.
Τα σπίτια θα διατίθενται με σημαντικά χαμηλότερο ενοίκιο σε σχέση με τις τιμές της αγοράς, ενώ θα υπάρχει πρόβλεψη ώστε, μετά από 10 χρόνια, οι ενοικιαστές να μπορούν να τα αποκτήσουν.
Ποιοι θα είναι οι δικαιούχοι
Η επιλογή θα γίνεται από τον ΟΠΕΚΑ, βάσει κοινωνικών κριτηρίων όπως:
-
εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση,
-
οικογενειακή σύνθεση και ηλικία των παιδιών,
-
ύπαρξη αναπηρίας.
Τα κριτήρια θα οριστικοποιηθούν με υπουργική απόφαση και θα ισχύουν σε όλα τα στάδια, από την αίτηση μέχρι την ανανέωση της μίσθωσης.
Το νέο μοντέλο «Κοινωνικής Αντιπαροχής»
Το πρόγραμμα στηρίζεται σε μια νέα μορφή συνεργασίας κράτους και ιδιωτών:
-
Ιδιώτες αναλαμβάνουν την κατασκευή ή ανακαίνιση δημόσιων κτιρίων.
-
Τουλάχιστον 30% των διαμερισμάτων παραμένει στο Δημόσιο και διατίθεται ως κοινωνική κατοικία.
-
Τα υπόλοιπα βγαίνουν στην ελεύθερη αγορά, ενισχύοντας την προσφορά στέγης.
Με τον τρόπο αυτό, το κράτος δεν επιβαρύνεται οικονομικά αλλά δημιουργεί μόνιμο κοινωνικό απόθεμα.
Από πού θα προκύψουν οι κατοικίες
-
Από αναξιοποίητα ακίνητα του Δημοσίου.
-
Από ανενεργά στρατόπεδα, με το 25% να καλύπτει ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων και το 75% να παραχωρείται σε κοινωνικές μισθώσεις.
Κοινωνικό μίσθωμα και συντήρηση
Το ύψος του ενοικίου θα είναι χαμηλότερο της αγοράς, προσαρμοσμένο στο εισόδημα του ενοικιαστή και καθορισμένο από το κράτος. Η συντήρηση μπορεί να ανατίθεται σε ιδιώτες ώστε οι κατοικίες να παραμένουν σε καλή κατάσταση και να επαναδιατίθενται.
Όχι «γκέτο» κοινωνικής στέγασης
Οι κοινωνικές κατοικίες θα βρίσκονται εντός του οικιστικού ιστού, δίπλα σε ιδιωτικά διαμερίσματα, ώστε να αποφεύγεται η κοινωνική απομόνωση.
Rent to own – Από το ενοίκιο στην ιδιοκατοίκηση
Ένα από τα πιο καινοτόμα στοιχεία του νόμου είναι η δυνατότητα εξαγοράς μετά από 10 χρόνια μίσθωσης.
-
Ο ενοικιαστής υπογράφει δεκαετή σύμβαση κοινωνικής μίσθωσης.
-
Μετά τη λήξη της, έχει δικαίωμα να αγοράσει το διαμέρισμα με κοινωνικά προσαρμοσμένους όρους και όχι με βάση τις τιμές της αγοράς.
-
Η σύμβαση θα είναι συμβολαιογραφική και καταχωρημένη στο Κτηματολόγιο, ώστε να προστατεύονται τα δικαιώματα του ενοικιαστή.
Έτσι, το κράτος δεν προσφέρει μόνο μια προσωρινή λύση στέγασης, αλλά και μια προοπτική μόνιμης κατοικίας.
Διατήρηση κοινωνικού αποθέματος
Ακόμη και με την εξαγορά, το Δημόσιο θα κρατάει τουλάχιστον το 30% των κατοικιών μόνιμα για κοινωνική χρήση, ώστε το πρόγραμμα να έχει συνέχεια και να μην εξαντληθεί σε μία γενιά.
Τι βελτιώνει ο νέος νόμος
Σε σχέση με το πλαίσιο του 2022, ο νέος νόμος:
-
δίνει ισχυρότερα κίνητρα στους ιδιώτες,
-
επεκτείνει την κοινωνική αντιπαροχή και σε ανακαινίσεις,
-
εξασφαλίζει σταθερά το 30% για κοινωνική χρήση,
-
θεσπίζει μισθώσεις τουλάχιστον δεκαετούς διάρκειας με δυνατότητα εξαγοράς.
