Τις προηγούμενες δεκαετίες, κάθε ταξίδι Έλληνα υπουργού Οικονομικών στο Βερολίνο είχε σχεδόν τελετουργικό χαρακτήρα: πήγαινε ως «ικέτης», σημειώνει σε ανάλυσή του στο γερμανικό RND ο δημοσιογράφος Gerd Höhler.
Την εποχή της κρίσης χρέους, η Ελλάδα χρειάστηκε τρία διαδοχικά πακέτα διάσωσης πολλών δισεκατομμυρίων για να αποφύγει τη χρεοκοπία. Σήμερα, όμως, ο νυν υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης ετοιμάζεται να βρεθεί τη Δευτέρα απέναντι στον Γερμανό ομόλογό του, Λαρς Κλίνγκμπαϊλ, σε εντελώς διαφορετική θέση: δεν πηγαίνει για να ζητήσει βοήθεια, αλλά για να παρουσιάσει στοιχεία που μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και… φθόνο στο Βερολίνο – και επιπλέον, πηγαίνει… με χρήματα.
Από τη λήξη της πανδημίας και μετά, η ελληνική οικονομία «τρέχει» με σχεδόν διπλάσιο ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ. Οι προοπτικές παραμένουν ευνοϊκές: σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν, η Ελλάδα αναμένεται να αναπτυχθεί με 2,2% και 1,7% τα επόμενα δύο χρόνια, όταν ο μέσος όρος της ΕΕ τοποθετείται στο 1,4% και 1,5%, ενώ για τη Γερμανία προβλέπεται ανάπτυξη 1,2% και για τις δύο χρονιές.
Πλεόνασμα αντί για ελλείμματα
Την ώρα που πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις παλεύουν με διογκωμένα ελλείμματα, ο Πιερρακάκης εμφανίζεται με πλεονάσματα. Όπως επισημαίνει το RND, τα φορολογικά έσοδα στο δεκάμηνο ήταν περίπου 2 δισ. ευρώ πάνω από τον στόχο, ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε τα 10,3 δισ. ευρώ, από 7,2 δισ. την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Αυτό το σταθερό δημοσιονομικό προφίλ επιτρέπει στην Ελλάδα να μειώνει ταχύτατα τον δείκτη χρέους της. Παρότι εξακολουθεί να έχει το υψηλότερο δημόσιο χρέος στην ΕΕ – στο 145% του ΑΕΠ, μπροστά από Ιταλία και Γαλλία – κανένα άλλο κράτος–μέλος δεν προχωρά σε τόσο γρήγορη αποκλιμάκωση: από το 2020 ο λόγος χρέους/ΑΕΠ έχει μειωθεί κατά 62 ποσοστιαίες μονάδες. Σ’ αυτό συμβάλλουν τόσο η ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική όσο και οι πρόωρες αποπληρωμές παλαιών δανείων.
Τα δάνεια του ΔΝΤ εξοφλήθηκαν ολοκληρωτικά ήδη από το 2022, δύο χρόνια νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα. Για το πρώτο πακέτο διάσωσης, ύψους 52,9 δισ. ευρώ που συμφωνήθηκε τον Μάιο του 2010 με τους εταίρους της Ευρωζώνης, ο στόχος πλέον είναι να αποπληρωθεί πλήρως έως το 2031 — μία δεκαετία νωρίτερα από την αρχική συμφωνία.
Παράλληλα, η κυβέρνηση δεν αποφεύγει τις δύσκολες αποφάσεις: σχεδιάζεται το κλείσιμο περίπου του 20% από τα περίπου 1.000 καταστήματα των ΕΛΤΑ. Η ανακοίνωση της απόφασης στις αρχές Νοεμβρίου προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, παρότι πολλά καταστήματα της κρατικής επιχείρησης θεωρούνται πλέον παρωχημένα και σοβαρά υποστελεχωμένα.
Η γρήγορη υποχώρηση του χρέους έχει βελτιώσει αισθητά το κλίμα στις αγορές. Οι μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης έχουν επαναφέρει από την άνοιξη την Ελλάδα στην επενδυτική βαθμίδα και η χώρα δανείζεται πλέον με χαμηλότερο κόστος ακόμη και σε σύγκριση με την Ιταλία και τη Γαλλία.
Το προφίλ Πιερρακάκη: τεχνοκράτης της «σχολής Μητσοτάκη»
Το ακαδημαϊκό και επαγγελματικό υπόβαθρο του Έλληνα υπουργού ταιριάζει απόλυτα με το τεχνοκρατικό στιλ που προτιμά ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ο Πιερρακάκης έχει σπουδάσει Πληροφορική στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πολιτικές Επιστήμες στο Harvard και κατέχει μεταπτυχιακό στο MIT στον τομέα της Technology Policy – ένα πρόγραμμα που συνδυάζει τεχνικές γνώσεις, στρατηγική διοίκησης και δημόσια πολιτική.
Στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης συμμετείχε στην ελληνική ομάδα διαπραγμάτευσης με την επονομαζόμενη Τρόικα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ, ΔΝΤ). Μετά τη νίκη της ΝΔ στις εκλογές του 2019, ο Μητσοτάκης τον τοποθέτησε υπουργό Επικρατείας για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση. Από αυτή τη θέση ο Πιερρακάκης δημιούργησε την πλατφόρμα gov.gr, μέσω της οποίας πλέον παρέχονται πάνω από 2.000 δημόσιες υπηρεσίες ηλεκτρονικά.
Η μεγάλη δοκιμασία του συστήματος ήρθε με την πανδημία: η ψηφιοποίηση επέτρεψε στην Ελλάδα να οργανώσει με τάξη και ταχύτητα την εκστρατεία εμβολιασμού και να εκδίδει άμεσα ψηφιακά πιστοποιητικά.
Σήμερα, στο υπουργείο Οικονομικών, αξιοποιεί την ίδια ψηφιακή λογική. Η αύξηση των φορολογικών εσόδων συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την ενίσχυση της μάχης κατά της φοροδιαφυγής, μέσω πλήρους ψηφιοποίησης της φορολογικής διοίκησης και χρήσης εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης.
Βερολίνο, ψηφιακή ατζέντα και… χωρίς «μαθήματα»
Στη γερμανική πρωτεύουσα, ο Πιερρακάκης θα συναντήσει τη Δευτέρα όχι μόνο τον υπουργό Οικονομικών, αλλά και τον Γερμανό υπουργό Ψηφιακών Υποθέσεων και Εκσυγχρονισμού του Κράτους, Κάρστεν Βιλντμπέργκερ. Όπως μεταφέρεται από το περιβάλλον του, προσδοκά ιδιαίτερα αυτή την ανταλλαγή απόψεων για την ψηφιοποίηση.
Παρόλα αυτά, δεν σκοπεύει να εμφανιστεί ως… δάσκαλος. Σε πρόσφατη εκδήλωση της London School of Economics, όταν ρωτήθηκε τι συμβουλή θα έδινε στους Βρετανούς ομολόγους του, απάντησε: «Καμία συμβουλή». Υπενθύμισε ότι η λέξη «ύβρις» είναι ελληνική και πρόσθεσε ότι δεν έχει καμία διάθεση «να πέσει σε αυτή την παγίδα».
Με βαλίτσα που… ξεχρεώνει
Όπως καταλήγει ο Höhler, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών δεν ταξιδεύει στο Βερολίνο με άδεια χέρια. Τον Δεκέμβριο, η Ελλάδα σχεδιάζει να αποπληρώσει πρόωρα δύο ακόμη δόσεις του πρώτου πακέτου διάσωσης, συνολικού ύψους 5,29 δισ. ευρώ. Από αυτά, περίπου 2,2 δισ. ευρώ θα καταλήξουν απευθείας στα ταμεία της Γερμανίας.
