Όχι σε ένα αλλά σε δύο κείμενα είχαν «συμφωνήσει» Αθήνα και Άγκυρα μετά από την καταλυτική παρέμβαση του Βερολίνου, τόσο τον περασμένο Ιούλιο όσο και τον Σεπτέμβριο.
Και όμως και στις δύο περιπτώσεις ο Ταγίπ Ερντογάν τορπίλισε την πορεία προς τον διάλογο.
Την αποκάλυψη αυτή κάνει «Το Βήμα της Κυριακής», που περιγράφει το διπλωματικό παρασκήνιο που προηγήθηκε της έκδοσης νέας Navtex από την Τουρκία στις 11 Οκτωβρίου για παράνομες έρευνες του «Oruc Reis», η οποία έφερε και πάλι τις δύο πλευρές σε τροχιά σύγκρουσης. Σε ρεπορτάζ του Αγγελου Αθανασόπουλου γίνεται λόγος για ύπαρξη δύο κειμένων για την επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών —άλλωστε στη συνάντηση που είχε στις 8 Οκτωβρίου στην Μπρατισλάβα ο Νίκος Δένδιας με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο τούρκος υπ. Εξωτερικών είχε πει ότι αναμένεται να τον ενημερώσει προσεχώς για την ημερομηνία πραγματοποίησης του επόμενου (υπ’ αριθμόν 61) γύρου των διερευνητικών επαφών. Τι συνέβη όμως;
Το θέμα των κειμένων είχε απασχολήσει και την εγχώρια πολιτική σκηνή στις αρχές Σεπτεμβρίου όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε κάνει λόγο, σε συνέντευξή του, σε «έγγραφη συμφωνία», με συνέπεια να του ζητά η αντιπολίτευση εξηγήσεις, καταγγέλλοντας «μυστική διπλωματία» και να βγει μετά ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης για να μιλήσει για «έγγραφη κατανόηση».
Οπως αναφέρει «Το Βήμα της Κυριακής» και στα δύο κείμενα υπάρχει συμφωνία για επανεκκίνηση των διερευνητικών συνομιλιών με σαφές και μόνο αντικείμενο την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και παρά την επίμονη προσπάθεια της Τουρκίας να θέσει ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου και των Δωδεκανήσων.
Γράφει η εφημερίδα: Η Αθήνα επεδίωξε σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, η οποία ήταν λογικό να πραγματοποιηθεί μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, να μείνει πιστή στα συμφωνηθέντα, παρά το γεγονός ότι η εμπιστοσύνη στην αξιοπιστία της Τουρκίας μοιάζει με είδος εν ανεπαρκεία όλους τους τελευταίους μήνες. Τούτο δε συνέβη σε αντίθεση με την επίμονη προσπάθεια της Aγκυρας να διευρύνει την ατζέντα των συνομιλιών, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτήν κυρίως το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων που ουδέποτε ετέθη και ουδέποτε αποτυπώθηκε γραπτώς σε οποιοδήποτε κείμενο. Την ίδια στιγμή η Αγκυρα προχώρησε, σε τουλάχιστον τρεις περιπτώσεις, στην παραβίαση των συμφωνηθέντων, με διάφορες ή και με καμία αφορμή, ήδη από τον περασμένο Ιούλιο, όταν εξέδωσε την πρώτη της NAVTEX για έρευνες του «Oruc Reis», δείχνοντας κακοπιστία και φέρνοντας σε πολύ δύσκολη θέση ακόμα και την καγκελάριο της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ.
Οπως προκύπτει και από τα δύο κείμενα, τα οποία βρίσκονται εν γνώσει του «Βήματος» και φέρουν ως ημερομηνίες τη 13η Ιουλίου και τη 18η Σεπτεμβρίου, η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, και δη της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), συνιστά το σημείο επί του οποίου συμφώνησαν οι διπλωματικοί σύμβουλοι του έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η πρέσβης Ελένη Σουρανή και ο Ιμπραήμ Καλίν, ο εκπρόσωπος Τύπου της τουρκικής Προεδρίας της Δημοκρατίας και εξ απορρήτων σύμβουλος του κ. Ερντογάν. Ο σύνδεσμος μεταξύ των δύο και θεματοφύλακας των συμφωνηθέντων είναι ο διπλωματικός σύμβουλος της κυρίας Μέρκελ, ο Γιαν Χέκερ. Ο γερμανός αξιωματούχος έχει μάλιστα μονογράψει το κείμενο της 13ης Ιουλίου, καθώς εκείνη η τριμερής συνάντηση, λίγα 24ωρα μετά τη μετατροπή της Αγια-Σοφιάς σε μουσουλμανικό τέμενος που παρ’ ολίγον «να τινάξει στον αέρα» τα πάντα και να οδηγήσει σε ματαίωση των συνομιλιών, είχε πραγματοποιηθεί με φυσική παρουσία των «3» στο Βερολίνο. Το δεύτερο κείμενο, της 18ης Σεπτεμβρίου, υπήρξε προϊόν τηλεδιάσκεψης ανάμεσα στην κυρία Σουρανή και τους κ.κ. Χέκερ και Καλίν. Ολα όσα κατεγράφησαν στα δύο κείμενα φέρουν την εγγύηση πως «υπάρχει η συμφωνία ότι τα άνωθεν σημεία δεν επηρεάζουν και δεν σκοπεύουν να επηρεάσουν, ούτε μεταβάλλουν, κατ’ ουδένα τρόπο, τις νομικές θέσεις κάθε πλευράς».
Οι τρεις αξιωματούχοι βρέθηκαν αρχικώς στη γερμανική πρωτεύουσα το διήμερο 12-13 Ιουλίου (Κυριακή και Δευτέρα) υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας. Η εκκίνηση της γερμανικής διαμεσολαβητικής προσπάθειας είχε γίνει μερικές εβδομάδες νωρίτερα. Ο γερμανός πρεσβευτής στην Αθήνα Ερνστ Ράιχελ είχε αρχικώς βολιδοσκοπήσει την ελληνική πλευρά για το ενδεχόμενο μιας μεσολαβητικής προσπάθειας εκ μέρους του Βερολίνου, την οποία στη συνέχεια παρουσίασε στις δύο πλευρές ο κ. Χέκερ. Λίγο αργότερα, ακολούθησε η τηλεφωνική συνομιλία Μητσοτάκη – Ερντογάν (που οι τρεις διπλωματικοί σύμβουλοι είχαν προετοιμάσει), η πρώτη μετά από τα γεγονότα του Μαρτίου στον Εβρο, όταν η Αγκυρα επιχείρησε κυνικά να εργαλειοποιήσει το Μεταναστευτικό για να εκβιάσει την Ελλάδα και την ΕΕ. Παρά την απόφαση του κ. Ερντογάν να προχωρήσει την Παρασκευή 10 Ιουλίου στην ανακήρυξη της Αγια-Σοφιάς σε τζαμί, ο έλληνας πρωθυπουργός αποφάσισε να στείλει την κυρία Σουρανή στο Βερολίνο και να διερευνήσει τις δυνατότητες αποκλιμάκωσης. Σύμφωνα με πληροφορίες, η καγκελάριος Μέρκελ επικοινώνησε με τους δύο ηγέτες ώστε να αποτραπεί το ναυάγιο. Δυστυχώς για εκείνη, δεν θα ήταν η πρώτη φορά που ο τούρκος συνομιλητής της θα την έφερνε σε δύσκολη θέση.
