Στις 4 Ιουνίου 1989, ο κινεζικός στρατός πνίγει στο αίμα τη φοιτητική εξέγερση στην πλατεία Τιενανμέν του Πεκίνου.
Οι μαζικές διαμαρτυρίες ξεκίνησαν όταν ο πρώην Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος, Χου Γιαομπανγκ, που θεωρούνταν σημαντικός μεταρρυθμιστής και είχε κερδίσει την εκτίμηση του λαού, πέθανε από καρδιακή προσβολή.
Ο θάνατός του ήταν «το φυτίλι που άναψε τη φωτιά». Χιλιάδες φοιτητές κατέλαβαν την πλατεία Τιενανμέν, φωνάζοντας συνθήματα υπέρ της ελευθερίας του λόγου και της δημοκρατίας.
Κάθε μέρα όλο και περισσότεροι ενώνονταν με το εξεγερμένο πλήθος, ενώ το κύμα των διαδηλώσεων εξαπλώθηκε σε περίπου 400 πόλεις της χώρας.
Μερικές εβδομάδες μετά την έναρξή τους, οι διαμαρτυρίες έμοιαζαν να απειλούν τις πανίσχυρες Αρχές της Κίνας…
Στις 20 Μαΐου κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος και στις 3 Ιουνίου οι πολίτες ενημερώθηκαν να παραμείνουν στα σπίτια τους.
Μια μέρα αργότερα, μετά από διαταγή της κινεζικής ηγεσίας, ο στρατός επενέβη για να διαλύσει την εξέγερση στην υπό κατάληψη πλατεία, όπου ήταν συγκεντρωμένοι φοιτητές και άλλες κοινωνικές ομάδες.
Άρματα μάχης και 300.000 στρατιώτες περικύκλωσαν την πλατεία και άνοιξαν πυρ εναντίον των διαδηλωτών. Μερικοί προσπάθησαν να αντεπιτεθούν με πέτρες, ξύλα, άλλοι έτρεξαν να σωθούν, ενώ δεκάδες έπεσαν νεκροί ή τραυματισμένοι από τα πυρά. Σύντομα το πλήθος άρχισε να διαλύεται…
Η πρωτοφανής βία και οι εν ψυχρώ εκτελέσεις διαδηλωτών, προκάλεσαν παγκόσμιο σοκ και έφεραν ένα κύμα διαμαρτυριών από πολλές χώρες.
Οι κινεζικές Αρχές έκαναν λόγο για 241 νεκρούς, όμως τα στοιχεία του Ερυθρού Σταυρού μιλούσαν για τουλάχιστον 2.400. Ο ακριβής αριθμός παραμένει άγνωστος μέχρι και σήμερα…
Ο «διαδηλωτής απέναντι στο τανκ»
Ο «διαδηλωτής απέναντι στο τανκ», η φωτογραφία του άνδρα, που μπήκε μπροστά από τα άρματα μάχης, σταματώντας για λίγο τη φάλαγγα του κινεζικού στρατού, θεωρείται μια από τις πιο επιδραστικές στην ιστορία.
Η διάσημη αυτή φωτογραφία τραβήχτηκε από τον φωτογράφο του Associated Press, Τζεφ Ουάιντενερ (Jeff Widener), από απόσταση 800 μέτρων.
Ο άντρας στέκεται μπροστά από τα άρματα μάχης και τα εμποδίζει να περάσουν. Ο οδηγός του προπορευόμενου τανκ αλλάζει πορεία, αλλά εκείνος τον ακολουθεί και συνεχίζει να τον εμποδίζει για τα επόμενα 3,5 λεπτά.
Σε μια στιγμή ανεβαίνει στο τανκ και προσπαθεί να μιλήσει στον οδηγό. Μετά από λίγη ώρα κάνει κάποιες χειρονομίες και δύο άντρες τον πλησιάζουν και τον απομακρύνουν από τον δρόμο.
Τον Απρίλιο του 1998, το περιοδικό Time συμπεριέλαβε τον «Άγνωστο Επαναστάτη» στον κατάλογο με τους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους του 20ου αιώνα.
