H Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αντλήσει μέσω «αέναων ομολόγων» (perpetual) τους πόρους που χρειάζεται για το Ταμείο Ανάκαμψης που θα στηρίξει τις ευρωπαϊκές οικονομίες μετά την πανδημία, υποστηρίζει σε άρθρο του στον Guardian ο Τζορτζ Σόρος.
Σύμφωνα με τον δισεκατομμυριούχο επενδυτή, η έγκριση των ομολόγων αυτών πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο της Πέμπτης.
Σύμφωνα με το Euro2day.gr ο ίδιος αναγνωρίζει πως η έκδοση αέναων ομολόγων (perpetual bonds) θα είναι κάτι πρωτόγνωρο για την Ε.Ε., ειδικά σε τόσο μεγάλη ποσότητα. Ωστόσο, επισημαίνει ο κ. Σόρος, στο παρελθόν άλλες κυβερνήσεις έχουν στηριχτεί σε τέτοιου είδους ομόλογα. Το καλύτερο παράδειγμα είναι η Βρετανία, η οποία εξέδωσε ομόλογα αορίστου λήξεως για τη χρηματοδότηση των ναπολεόντειων πολέμων. Τα ομόλογα αυτά διαπραγματεύονταν στις αγορές του Λονδίνου έως και το 2015.
Όπως προειδοποιεί ο κ. Σόρος, η Ε.Ε. είναι αντιμέτωπη με έναν ιστορικό πόλεμο εναντίον ενός ιού ο οποίος δεν απειλεί μόνο τις ζωές των ανθρώπων αλλά και την επιβίωση της Ενωσης. Αν τα κράτη-μέλη αρχίσουν να προστατεύουν τα εθνικά τους σύνορα έναντι των εταίρων τους στην Ε.Ε., αυτό θα καταστρέψει την αρχή της αλληλεγγύης πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η Ενωση, τονίζει.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ευρώπη πρέπει να καταφύγει σε έκτακτα μέτρα για να αντιμετωπίσει μια έκτακτη κατάσταση, η οποία έχει πλήξει όλα τα κράτη-μέλη. Αυτό μπορεί να συμβεί χωρίς τον φόβο ότι θα δημιουργηθεί προηγούμενο που θα δικαιολογεί την έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους, μόλις έχει αποκατασταθεί η ομαλότητα. Η έκδοση ομολόγων τα οποία θα έχουν την ανεπιφύλακτη πίστη και πίστωση της Ε.Ε. θα προσφέρει την πολιτική στήριξη σε αυτό που ήδη έκανε η ΕΚΤ, την άρση όλων των περιορισμών στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων.
Τα αέναα ομόλογα διαθέτουν, σύμφωνα με τον κ. Σόρος, τρία επιπλέον πλεονεκτήματα, τα οποία τα καθιστούν κατάλληλα στη συγκεκριμένη περίσταση.
Πρώτον, επειδή τα αέναα ομόλογα δεν χρειάζεται να αποπληρωθούν ποτέ, θα επιβάλουν ένα πολύ μικρό δημοσιονομικό βάρος στην Ε.Ε., παρά τη μεγάλη οικονομική δύναμη πυρός που θα κινητοποιήσουν. Επιπλέον, η Ε.Ε. δεν θα χρειαστεί να αποσβέσει το κεφάλαιό τους ή να βάλει στην άκρη χρήματα για την τελική αποπληρωμή τους.
Η Ε.Ε. θα ήταν υποχρεωμένη απλώς να πληρώνει τόκους. Ένα αέναο ομόλογο 1 τρισ. ευρώ με κουπόνι 0,5% θα κόστιζε στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. μόλις 5 δισ. τον χρόνο. Είναι ένα ποσό μικρότερο από το 3% του προϋπολογισμού της Ε.Ε. το 2020.
Το δεύτερο πλεονέκτημα είναι πιο τεχνικό αλλά εξίσου σημαντικό. Η αγορά μπορεί να μην είναι σε θέση να απορροφήσει άμεσα μια έκδοση 1 τρισ. ευρώ. Με την έκδοση ενός αέναου ομολόγου, η Ε.Ε. θα μπορούσε να αντλήσει αυτό το ποσό με δόσεις, χωρίς να δημιουργεί κάθε φορά ένα νέο ομόλογο.
Το τρίτο πλεονέκτημα είναι πως ένα αέναο ομόλογο της Ε.Ε. θα ήταν ένας πολύ ελκυστικός τίτλος για τα προγράμματα αγορών στοιχείων ενεργητικού της ΕΚΤ. Από τη στιγμή που η ωρίμανση ενός αέναου ομολόγου είναι πάντοτε η ίδια, η ΕΚΤ δεν θα ήταν υποχρεωμένη να επανεξισορροπήσει το χαρτοφυλάκιό της.
Ο κ. Σόρος προσθέτει ακόμα ότι η Ε.Ε. δεν χρειάζεται να δημιουργήσει νέους μηχανισμούς για να εκδώσει τα ομόλογα, καθώς έχει εκδώσει ομόλογα και κατά το παρελθόν. Τα έσοδα θα χρησιμοποιηθούν για επενδύσεις και επιδοτήσεις για την καταπολέμηση της πανδημίας. Η Κομισιόν θα διαθέσει τους πόρους άμεσα ή μέσω των κρατών-μελών και άλλων οργανισμών.
Τι είναι τα ομόλογα εις το διηνεκές (perpetual bonds)
Τα perpetual bonds, είναι ομόλογα τα οποία δεν έχουν ημερομηνία λήξης (εξού και ο χαρακτηρισμός άληκτα) και δεν είναι εξαγοράσιμα. Αντιθέτως παρέχουν μία σταθερή χρηματοροή με την καταβολή τόκων με σταθερό επιτόκιο για πάντα, χωρίς να προβλέπεται αποπληρωμή κεφαλαίου. Το βασικό πλεονέκτημα αυτού του τύπου ομολόγων είναι ότι δεν θεωρείται χρέος αλλά ίδια κεφάλαια.
Η τελευταία φορά που ακούσαμε για τα perpetual bonds ήταν από τον Γιάνη Βαρουφάκη
Η τελευταία φορά που ακούσαμε για τα perpetual bonds ήταν το 2015 από τον Γιάνη Βαρουφάκη, όταν ήταν ακόμα υπουργός Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ. Τότε, κατά τη διάρκεια των περιοδειών που έκανε στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, είχε αναφερθεί στην ελληνική πρόταση για ένα άληκτο ελληνικό ομόλογο. Η πρόταση αυτή μάλιστα είχε παρουσιαστεί στο Eurogroupτου Φεβρουαρίου του 2015 και προέβλεπε διευθέτηση του χρέους με swaps και «άληκτα» ομόλογα.
Με αφορμή τη συγκεκριμένη πρόταση είχε ειπωθεί και το «ουάου» του Αντώνη Σαμαρά προς τον Αλέξη Τσίπρα κατά τη διάρκεια συζήτησης στη Βουλή. «Τους είπατε για αέναα ή άληκτα ομόλογα, τα λεγόμενα perpetuals. Μα είναι δυνατόν; Ανασύρατε κύριε Τσίπρα ένα εργαλείο απ’ τα βάθη της ιστορίας» είχε αναφέρει ο πρώην πρωθυπουργός πριν καταλήξει στο «Ουάου που θα έλεγε και ο κύριος Βαρουφάκης».
