Η δέσμευση των πρωταγωνιστών των εκλογών ότι θα έχουν σχηματίσει κυβέρνηση μέχρι τα Χριστούγεννα είναι ίσως το πιο αισιόδοξο μήνυμα από τη χθεσινή μέρα στη Γερμανία.
Το αποτέλεσμα κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα από κάθε άλλη φορά. Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε από τη δεκαετία του ‘50 και εντεύθεν, ο σχηματισμός κυβέρνησης στο Βερολίνο θα απαιτήσει τη συνεργασία όχι μόνο δυο αλλά τριών κομμάτων. Η ιδέα ότι η Γερμανία αποτελεί συνώνυμο της προβλεψιμότητας και της σταθερότητας φαίνεται να ανήκει στο παρελθόν. Δύσκολα βάζει κανείς στοίχημα για το ποιος θα είναι τελικά ο κυβερνητικός συνασπισμός που θα προκύψει μετά το χτεσινό αποτέλεσμα.
Η πρωτιά των Σοσιαλδημοκρατών (SPD 25,8%) με μικρή διαφορά έναντι των Χριστιανοδημοκρατών (CDU/CSU 24,1)- με ποσοστά πολύ κάτω από 30% και για τους δυο – δίνει στο Όλαφ Σολτς ένα πλεονέκτημα έναντι του Άρμον Λάσετ, αλλά δεν του δίνει ιδιαίτερα μεγάλες δυνατότητες να κινηθεί με την άνεση του νικητή.
Αντίθετα, ενισχύεται εντυπωσιακά ο ρόλος των δυο κομμάτων που πήραν την τρίτη και την τέταρτη θέση. Οι Πράσινοι (14,6%) και οι Φιλελεύθεροι (FDP 11,5%) κρατάνε στα χέρια τους το κλειδί του σχηματισμού κυβέρνησης. Η Ακροδεξιά (AfD 10,5%) και το αριστερό Die Linke που έδινε μάχη ψήφο – ψήφο να μπει στη Βουλή, περνώντας το κατώφλι του 5% δεν επηρεάζουν τις εξελίξεις.
Από σήμερα, ο Όλαφ Σολτς, υπουργός Οικονομικών της Μέρκελ, θα αρχίσει τα ραντεβού με τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους για να τους πείσει ότι πρέπει να πάνε μαζί του κι όχι με το κόμμα της καγκελαρίου της οποίας ο ίδιος ήταν όλα αυτά τα χρόνια υπουργός. Οι πληροφορίες από το Βερολίνο λένε ότι οι δυο ρυθμιστές της επόμενης μέρας,
Πράσινοι και Φιλελεύθεροι, σκοπεύουν να συναντηθούν μεταξύ τους πριν συναντήσουν τους δυο «μεγάλους». Δεν έχουν πολλά κοινά. Βασικά συμφωνούν μόνο στα θέματα των δικαιωμάτων, υπάρχει όμως άλλο ένα κοινό στοιχείο που προέκυψε στις εκλογές. Στους ψηφοφόρους κάτω των 30 ετών, αυτοί οι δυο είναι οι μεγάλοι και οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Χριστιανοδημοκράτες είναι οι μικροί.
Τα εκλογικά ποσοστά στους ψηφοφόρους κάτω των 30 ετών εντυπωσιάζουν: Πράσινοι 22%, FDP 20%, SPD 17%, CDU/CSU 11%, Αριστερά 8%, AfD 8%.
Ας δούμε τα δυο βασικά σενάρια σχηματισμού κυβέρνησης.
Πρώτο σενάριο, συγκυβέρνηση SPD – Πρασίνων – FDP με καγκελάριο τον Σολτς. Φαίνεται το πιο πιθανό αλλά δεν είναι εύκολο. Οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι συμφώνησαν προεκλογικά σε δυο βασικά σημεία στην Οικονομία: αύξηση του ωρομισθίου στα 12 ευρώ μεικτά (έναντι 9,60 που είναι σήμερα) και στην αύξηση της φορολογίας για τα υψηλά εισοδήματα. Μοιάζει δύσκολο να συμφωνήσουν σε αυτές τις βασικές θέσεις οι Φιλελεύθεροι, που ακούνε αύξηση φορολογίας και παθαίνουν… αναφυλαξία.
Δεύτερο σενάριο, συγκυβέρνηση CDU/CSU – FDP με τρίτο εταίρο είτε τους Πράσινους και καγκελάριο τον Λάσετ. Ακόμη πιο δύσκολο, αλλά δεν μπορεί θεωρητικά να αποκλειστεί. Ήδη ο Λάσετ θυμίζει ότι υπάρχουν περιπτώσεις που δεν έγινε καγκελάριος ο νικητής των εκλογών, αλλά αυτός που ήρθε δεύτερος.
Συνέβη το 1969, όταν οι Χριστιανοδημοκράτες πήραν 46% αλλά καγκελάριος έγινε ο Σοσιαλδημοκράτης Βίλλυ Μπράντ. Επίσης το 1972, το 1976 και το 1980 το CDU ήρθε πρώτο αλλά η συμμαχία σοσιαλδημοκρατών και φιλελεύθερων το κράτησε στην αντιπολίτευση! Πώς μπορεί να γίνει τώρα το αντίθετο και να καταφέρουν οι Χριστιανοδημοκράτες να πείσουν δυο κόμματα να τους δώσουν την καγκελαρία, την ώρα που παίρνουν το χαμηλότερο ποσοστό τους εδώ και 72 χρόνια, είναι όντως άξιον απορίας. Πόσο μάλλον όταν το ένα από τα δυο κόμματα που καλούνται να πείσουν είναι οι Πράσινοι, οι οποίοι θεωρούν την πολιτική των Χριστιανοδημοκρατών επικίνδυνη για το περιβάλλον…
Τρίτο σενάριο, ακόμη πιο απίθανο, συγκυβέρνηση SPD – CDU/CSU με καγκελάριο τον Σολτς. Θα σημαίνει ότι τα δυο κόμματα που κυβερνούν σήμερα ξαναμοιράζονταιντην εξουσία αλλάζοντας απλώς τη μεταξύ τους πολιτική ισορροπία.
Σε κάθε περίπτωση, οι επόμενες μέρες, εβδομάδες, ίσως και μήνες στη Γερμανία αναμένεται μια πολιτικά συναρπαστική περίοδος. Μετά από 16 χρόνια Μερκελισμού, που όλα ήταν προβλέψιμα και σταθερά, το Βερολίνο μπορεί να είναι η πρωτεύουσα των εκπλήξεων.
