Του Δημήτρη Μπιάγκη
Η πρόσφατη επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, αν και εγείρει σοβαρούς προβληματισμούς, ωστόσο δεν αποτελεί έκπληξη. Τα αίτια πίσω από την επαναφορά του στον Λευκό Οίκο αποτελούν αντανάκλαση της βαθιάς πολιτικής πόλωσης και του αυξανόμενου λαϊκισμού στην αμερικανική κοινωνία και όχι μόνον.
Οι Αμερικανοί πολίτες συνεχίζουν να ταλανίζονται από ζητήματα όπως η κοινωνική ανισότητα, οι αυξανόμενες πολιτισμικές εντάσεις και η οικονομική ανασφάλεια, τα οποία έχουν επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια. Πολλοί ψηφοφόροι ενδεχομένως αναζήτησαν στον Τραμπ έναν ηγέτη που εκφράζει μία (προσχηματική) αντισυστημική προσέγγιση, τη δέσμευση για οικονομικό προστατευτισμό αλλά και μία εσωστρέφεια και έναν υφέρποντα εθνικισμό, σε συνδυασμό με τον περιορισμό της αμερικανικής εμπλοκής σε διεθνείς υποθέσεις.
Στον τομέα της οικονομίας, η εκλογή Τραμπ εγείρει ανησυχίες σχετικά με τη σταθερότητα του διεθνούς εμπορίου. Η προστατευτική ατζέντα του Τραμπ πιθανώς να αναζωογονήσει τον εμπορικό ανταγωνισμό με την Ευρώπη, με ενδεχόμενες αναταράξεις στις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ Οι ενδεχόμενοι δασμοί των ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές εξαγωγές θα μπορούσαν να πλήξουν σοβαρά την ευρωπαϊκή οικονομία,. Παράλληλα, η απομόνωση της Αμερικής μέσω προστατευτικών μέτρων πιθανόν να ανοίξει το δρόμο για την Κίνα, η οποία αναμένεται να ενισχύσει τις πιέσεις για περαιτέρω εξαγωγές προϊόντων της στην Ευρώπη, δοκιμάζοντας περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
Από την άλλη μεριά, είναι γνωστές οι διατυπωμένες θέσεις του Τραμπ για αποχώρηση των ΗΠΑ από γεωπολιτικά κρίσιμες περιοχές και για μείωση της αμερικανικής συμμετοχής στην ευρωπαϊκή άμυνα, παράλληλα με την μάλλον οξύμωρη δέσμευσή του για τερματισμό των πολέμων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή.
Για την Ευρώπη οι εξελίξεις αυτές υποδεικνύουν την ανάγκη για επίσπευση της πολιτικής και οικονομικής της ολοκλήρωσης και αυτοτέλειας. Ίσως οι προκλήσεις από τη νέα διακυβέρνηση Τραμπ αποτελούν και μία ευκαιρία για την Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να ενισχύσει την οικονομική της συνοχή, ανταγωνιστικότητα και αυτοτέλεια και να υιοθετήσει μία ενιαία και αυτόνομη εξωτερική και αμυντική πολιτική. Ειδικότερα, για την Ελλάδα, που αντιμετωπίζει την τουρκική επιθετικότητα, μια ισχυρή κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική και αμυντική πολιτική μπορεί να αποτελέσει στρατηγικό πλεονέκτημα.
Οι επιπτώσεις από την εκλογή Τραμπ, μπορούν ενδεχομένως να αναδείξουν την επιτακτική ανάγκη αναμόρφωσης της Ευρώπης, με βάση τις αρχές της αλληλεγγύης, της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, της βιώσιμης ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος. Η Ευρώπη οφείλει να σταθεί ενωμένη, αναπτύσσοντας τις δομές που θα της επιτρέψουν να ανταπεξέλθει σε ένα περιβάλλον που αλλάζει ραγδαία, προασπίζοντας τα συμφέροντα και τις αξίες της σε έναν κόσμο όπου η ασφάλεια και η σταθερότητα δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένες.
*Ο Δημήτρης Μπιάγκης είναι βουλευτής Κέρκυρας με το ΠΑΣΟΚ
