Πόσο σοβαρή είναι η ενεργειακή κρίση που διανύουμε; Οφείλεται αποκλειστικά στον πόλεμο στην Ουκρανία; Τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη για να απεξαρτοποιηθεί από το Ρωσικό αέριο και πόσο γρήγορα μπορεί να γίνει αυτό; Πότε μπορούμε να προσμένουμε πτώση των τιμών στην ενέργεια; Πώς αλλάζει ενεργειακός χάρτης της περιοχής; Ποια έργα στην ενέργεια προκρίνονται λόγω της κρίσης;
«Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία υπήρχε ήδη μία κρίση στο χώρο της ενέργειας», εξηγεί ο κύριος Νίκος Τσάφος, ειδικός σε θέματα ενέργειας. »Οι τιμές, ειδικά στο χώρο του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας ήταν ήδη αυξημένες».
Κάποιοι υποστηρίζουν να σταματήσει άμεσα η Ευρώπη να προμηθεύεται φυσικό αέριο από τη Ρωσία, ωστόσο δε γίνεται να απεξαρτηθούμε από το φυσικό αέριο από τη μία μέρα στην άλλη. Το 45% των εισαγωγών της Ευρώπης στο φυσικό αέριο είναι από τη Ρωσία. Είναι περίπου το ένα τρίτο της ενεργειακής κατανάλωσης στη βιομηχανία, το ένα τρίτο της κατανάλωσης στα κτίρια και το ένα πέμπτο της κατανάλωσης της ηλεκτρικής ενέργειας. Συνεπώς έχει σημαντικό ρόλο.
Για να υπάρξει νέα παραγωγή χρειάζονται 4-5 χρόνια. Οπότε η Ευρώπη για να μειώσει, όσο είναι εφικτό, την εξάρτηση της από τους ρωσικούς αγωγούς στρέφεται στο υγροποιημένο αέριο. Η Ευρώπη αγοράζει ό,τι βρει από τις αγορές, κυρίως το αέριο που τώρα πάει στην Ασία, σε ψηλότερες τιμές.
Οι τιμές στην ενέργεια έχουν δύο δυναμικές. Η μία είναι ο φόβος. Ο φόβος μήπως διακοπεί η παροχή του υπάρχοντος αερίου από τους αγωγούς. Το δεύτερο είναι η προσφορά και η ζήτηση. Αυξάνουμε τη ζήτηση αλλά η προσφορά παραμένει σταθερή, οπότε η τιμή δεν μπορεί να πέσει. Οπότε δεν προβλέπεται η τιμή της ενέργειας να πέσει σύντομα.
Πώς η παρούσα κρίση αλλάζει τον ενεργειακό χάρτη της περιοχής μας και ποια έργα ωφελούνται;
Η Ευρώπη έχει στρέψει το ενδιαφέρον της στο LNG γιατί είναι η εύκολη λύση. Υπάρχουν και περιφερειακές λύσεις. Η Ελλάδα προσπαθεί να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον για τον αγωγό East Med. Η Τουρκία προτείνει να φέρουν πάλι τον αγωγό στην Τουρκία. Υπάρχουν κοιτάσματα στο Ισραήλ και στην Κύπρο που τα ξέρουμε αλλά δεν εκμεταλλευτεί ακόμα στην περιοχή.
Σύμφωνα με τον κύριο Τσάφο το πιο εύκολο εμπορικά είναι η εκμετάλλευση του κοιτάσματος της Αφροδίτης στην Κύπρο. « Όλα τα υπόλοιπα, αγωγοί που περνάνε από πολλές χώρες, αγωγοί μεγάλοι, αυτά είναι πρότζεκτ πάλι που θέλουν πολύ χρόνο. Και το βασικό ερώτημα εκεί είναι: “η κρίση αλλάζει τα δεδομένα;” . Δηλαδή μπορείς να κάνεις κάτι σήμερα που δεν μπορούσες να κάνεις πέρσι;
* O Νίκος Τσάφος, ειδικός σε θέματα ενέργειας, είναι κάτοχος της έδρας James Schlesinger για την Ενέργεια και τη Γεωπολιτική στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών της Ουάσινγκτον (CSIS)