Πριν έρθει ο πόλεμος το ελληνικό εκλογικό σκηνικό ήταν σαφές. Υπήρχε μια παγωμένη λίμνη στην οποία ο πάγος είχε αρχίσει να σπάει. Είχανε γίνει τα δύο κρακ και περιμένανε το τρίτο (αυτό στα «δεξιά» της ΝΔ).
Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία όμως όλα αυτά άλλαξαν. Το πρώτο πράγμα που είχα γράψει λίγες ώρες μετά την εισβολή είναι πως τα εκλογικά μολύβια θα έπρεπε να αφεθούν κάτω.
Ο λόγος είναι απλός: Είχαμε μπει σε ένα δυναμικά μεταβαλλόμενο μακροπεριβάλλον που κανείς δε μπορούσε, και ούτε δυόμιση μήνες μετά μπορεί, να δει με σχετική σιγουριά το πως θα εξελιχθεί. Είδαμε πρόσφατα στις Γαλλικές Προεδρικές εκλογές πως μια απότομη αλλαγή πλαισίου μπορεί να αλλάξει το εκλογικό σκηνικό. Έτσι το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιμένουμε να δούμε που θα βρεθεί η ισορροπία και ενώ περιμένουμε να προσπαθούμε να κάνουμε μια προέκταση της κρίσης ώστε να βρούμε πως γεγονότα μπορούν να οδηγήσουν σε τάσεις και να αλλάξουν το εκλογικό παιχνίδι.
Όσον αφορά την Ελλάδα η κατάσταση είναι ακόμα πιο περίπλοκη καθώς δε γνωρίζουμε τον τελικό χρόνο των εκλογών. Δεν έχουμε δηλαδή μια προκαθορισμένη ημερομηνία που δε μπορεί να αλλάξει ώστε να προσπαθήσουμε να αναλύσουμε το πως θα είναι η κατάσταση στην Ευρώπη τότε και να δούμε το ποιες ομάδες του εκλογικού σώματος μπορούν να κινηθούν προς ποια κατεύθυνση. Άρα αναγκαστικά θα βασιστούμε στα τέσσερα βασικά σενάρια, με την πιθανότητα για το καθένα προφανώς να αυξομειώνεται όσο τα δεδομένα της κρίσης αλλάζουν. Παρακάτω γίνεται μια συνοπτική παρουσίαση του καθενός:
Σενάριο 1: Η αντίληψη των ψηφοφόρων είναι πως τα χειρότερα της κρίσης έχουν περάσει. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα έχει φύγει η αβεβαιότητα και ο φόβος και θα αυξηθούν τα θετικά συναισθήματα (πχ αισιοδοξία) στους ψηφοφόρους. Όπως έχει αναφερθεί στο προηγούμενο άρθρο, από το θετικό συναίσθημα επωφελείται το κόμμα που κυβερνά. Άρα σε ένα τέτοιο σενάριο η Νέα Δημοκρατία το πιο πιθανό είναι να οδηγηθεί σε ποσοστά πρώτου γύρου που θα την επιτρέψουν να διεκδικήσει με πολύ σοβαρές πιθανότητες την αυτοδυναμία στο δεύτερο (εάν δεν έχουμε κυβέρνηση από τον πρώτο), με τα μικρά κόμματα που έχουν δημιουργηθεί και επιζητούν την είσοδο στη Βουλή να είναι δύσκολο να το επιτύχουν.
Σενάριο 2: Δημιουργείται σύντομα μια αντίληψη επιπέδωσης των συνεπειών της κρίσης. Η κρίση συνεχίζει να υπάρχει δηλαδή, δε βελτιώνεται, αλλά οι συνέπειές της είναι συγκεκριμένες, οι οποίες μπορεί να «ουδετεροποιηθούν» από τους ψηφοφόρους. Να γίνουν δηλαδή κομμάτι της κανονικότητάς τους. Σε μια τέτοια περίπτωση το πιο πιθανό ενδεχόμενο είναι η Νέα Δημοκρατία να παλέψει για το ποσοστό της αυτοδυναμίας, δίχως όμως να υπάρχει σιγουριά πως θα το φτάσει. Κρίσιμο θα είναι το ποσοστό της στον πρώτο γύρο, η διαφορά από το δεύτερο κόμμα όπως και τα ποσοστά των κομμάτων που θα είναι εκτός Βουλής. Για να καταφέρει να φτάσει την αυτοδυναμία σε αυτό το σενάριο η κυβέρνηση, θα χρειαστεί να μην μπουν στη Βουλή το κόμμα Κασιδιάρη, η Εθνική Δημιουργία και πιθανόν και το ΜέΡΑ25.
Σενάριο 3: Η κρίση βαθαίνει περισσότερο (πχ ελλείψεις τροφίμων – μεγάλη αύξηση τιμών), τα αρνητικά συναισθήματα των πολιτών (ψυχολογική κόπωση, δυσφορία) αυξάνονται. Σε ένα τέτοιο σενάριο είναι πολύ πιθανό τα ποσοστά του κυβερνώντος κόμματος να μην του επιτρέπουν να διεκδικήσει αυτοδυναμία στο δεύτερο γύρο. Εδώ ενδέχετα να δούμε την είσοδο μικρού κόμματος στην Βουλή από τα «δεξιά» της ΝΔ αλλά και την έξοδο κόμματος Βαρουφάκη από αυτήν (το πλαίσιο της κρίσης, ειδικά εάν βαθύνει, πολώνει και δεν ευνοεί τον Βαρουφάκη καθώς υπάρχει μεγάλος παίκτης να εκπροσωπήσει το εκλογικό κοινό στο οποίο απευθύνεται).
Σενάριο 4: Η κρίση έχει βαθύνει σε τέτοιο βαθμό που έχει κυριαρχήσει ο θυμός και η οργή στους ψηφοφόρους. Επίσης, η επισιτιστική κρίση της Βορείου Αφρικής έχει οδηγήσει σε αύξηση μεταναστευτικών ροών. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα ζήσουμε μια επανάληψη του Μαΐου του 2012. Και ενδεχομένως επανάληψη και του Ιουνίου του 2012. Θα μιλάμε για πλήρη ανακατάταξη του πολιτικού σκηνικού.
Με τα σημερινά δεδομένα, τα οποία προφανώς μπορεί να αλλάξουν απότομα, θεωρώ πως είμαστε πιο κοντά στο τρίτο σενάριο, δίχως όμως να μπορώ να αποκλείσω το δεύτερο εάν η κυβέρνηση καταφέρει να κρατήσει μέσω επιδομάτων και γενικής βοήθειας προς τους ψηφοφόρους τα συναισθήματα τους σε κάποιο μη απειλητικό για την ίδια επίπεδο. Το πρώτο είναι πιθανό να συμβεί με σωστή στρατηγική και καλό timing εκλογών από την κυβέρνηση. Για το τελευταίο θεωρώ πως ίσως δεν φτάνει ο χρόνος (ειδικά στο κομμάτι του μεταναστευτικού) μέχρι τις εκλογές ώστε να οδηγηθούμε από μεγάλη μερίδα ψηφοφόρων σε τιμωρητική ψήφο.
Όπως φαίνεται, εκλογικές προβλέψεις βάση δεδομένων δε μπορούν να γίνουν. Είμαστε σε πυκνή πολιτική περίοδο και πιθανότατα θα συνεχίσουμε να είμαστε μέχρι τις εκλογές. Μπορεί να βρεθεί μια λύση στον πόλεμο και να αρθούν μερικές από τις κυρώσεις. Μπορεί από την άλλη να έχουμε νέα γεγονότα που θα βαθύνουν απότομα την κρίση. Αναμονή λοιπόν και μελέτη των νέων δεδομένων που έρχονται. Η παγωμένη λίμνη έγινε φουρτουνιασμένη θάλασσα.
