Mε τις γεωπολιτικές εξελίξεις να είναι ραγδαίες, είναι χρήσιμο να γνωρίζει κανείς τι ισχύει σε περίπτωση επιστράτευσης στη χώρα μας.
Η επιστράτευση αποτελεί κρίσιμο εργαλείο της Εθνικής Άμυνας που προβλέπει τη μαζική επαναφορά εφέδρων στον στρατό. Πολλοί αναρωτούνται ποιοι θα κληθούν πρώτοι σε περίπτωση επιστράτευσης και ποια είναι τα ηλικιακά όρια που ισχύουν.
Πότε γίνεται επιστράτευση στην Ελλάδα
Η επιστράτευση ενεργοποιείται σε περιπτώσεις απειλής και αν και για τον μέσο Έλληνα πολίτη μοιάζει ως ένα μακρινό ενδεχόμενο, οι κανόνες της είναι αυστηρά καθορισμένοι από τη νομοθεσία. Οι στρατεύσιμοι, μετά την ολοκλήρωση της θητείας τους, απολύονται από τις Ένοπλες Δυνάμεις αλλά παραμένουν σε εφεδρεία με Ειδικό Φύλλο Πορείας (ΕΦΠ). Αυτό επιτρέπει την άμεση επαναφορά τους στον στρατό σε περίπτωση ανάγκης. Η επιστράτευση έχει τρεις βασικούς σκοπούς: την ενίσχυση των υφιστάμενων μονάδων, τη συγκρότηση νέων μονάδων και την κινητοποίηση ανθρώπινων και υλικών πόρων.
Ποιοι καλούνται πρώτοι
Η επιστράτευση εφαρμόζεται σε δύο συγκεκριμένες φάσεις που καθορίζουν ποιοι θα κληθούν πρώτοι:
Πρώτη φάση: Καλούνται άνδρες έως 41 ετών
Δεύτερη φάση: Καλούνται άνδρες από 41 έως 45 ετών
Όσοι είναι άνω των 45 ετών εξαιρούνται προσωρινά, εκτός εάν οι συνθήκες επιβάλλουν διαφορετικά. Προτεραιότητα δίνεται σε όσους έχουν πράσινο ΕΦΠ, δηλαδή κρίσιμες ειδικότητες, ενώ όσοι έχουν λευκό ΕΦΠ ανήκουν σε δευτερεύουσες κατηγορίες. Σε περιόδους έντασης ή έκτακτης ανάγκης, η πολιτεία μπορεί να προχωρήσει σε μερική ή γενική επιστράτευση. Οι έφεδροι που θα κληθούν πρώτοι καλούνται να παρουσιαστούν άμεσα με Φύλλο Ατομικής Πρόσκλησης (ΦΑΠ), το οποίο επιδίδεται ακόμα και τις νυχτερινές ώρες από την Αστυνομία ή Στρατιωτικές Αρχές.
Στη Γενική Επιστράτευση (Πορτοκαλί Συναγερμός), τα χρονικά περιθώρια είναι περιορισμένα. Σε παραμεθόριες περιοχές η προθεσμία είναι 2 έως 4 ώρες, ενώ σε άλλες περιοχές καθορίζεται αναλόγως της απόστασης. Οι μετακινήσεις καλύπτονται από το κράτος με ειδικά κουπόνια μεταφοράς. Σε κατάσταση πολέμου (Κόκκινος Συναγερμός), τα ηλικιακά και ιατρικά όρια ενδέχεται να παρακαμφθούν. Όπως ορίζει ο στρατιωτικός κανονισμός, καλούνται όλοι όσοι είναι ικανοί να φέρουν όπλο.
Η πρόσκληση των εφέδρων που θα κληθούν πρώτοι μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους. Μέσω ΜΜΕ γίνονται ανακοινώσεις με χρήση συνθηματικών λέξεων ή χρωμάτων από το ΕΦΠ, όπως Ω-1, Η-3 ή κωδικοί μονάδων. Επίσης, το ΦΑΠ επιδίδεται από αστυνομικά ή στρατιωτικά όργανα, ενώ γίνονται δημόσιες ανακοινώσεις και προκηρύξεις σε πολυσύχναστους χώρους ή τοπικά ΜΜΕ. Όποιος κληθεί να παρουσιαστεί οφείλει να φέρει μαζί του συγκεκριμένα έγγραφα και εξοπλισμό. Απαραίτητα είναι η αστυνομική ταυτότητα, το Ειδικό Φύλλο Πορείας (ΕΦΠ), το ΦΑΠ εάν έχει επιδοθεί και το Ατομικό Βιβλιάριο Εκπαίδευσης. Επιπλέον, χρειάζεται οποιοδήποτε δίπλωμα οδήγησης (αυτοκινήτου ή μηχανήματος) και σακίδιο με ατομικά είδη και ξηρά τροφή για 2 ημέρες.
Η Ελλάδα έχει εφαρμόσει την επιστράτευση σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές. Το 1897 έγινε η πρώτη συγκροτημένη επιστράτευση λόγω απειλής από την Τουρκία, ενώ το 1912 ο Βενιζέλος υπέγραψε την επιστράτευση για τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο.
Το 1940 εφαρμόστηκε πλήρως το σχέδιο επιστράτευσης και κινητοποιήθηκαν 300.000 άνδρες. Κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 επιστρατεύτηκαν 200.000 άνδρες. Το 1987, όταν η Τουρκία έστειλε τα πλοία ωκεανογραφικών ερευνών Πίρι Ρέις και Σισμίκ στο Αιγαίο, διατάχθηκε Μερική Επιστράτευση. Η τελευταία μερική επιστράτευση έγινε το 1996 λόγω της κρίσης στα Ίμια.
