Είναι, ίσως, η μοίρα των μικρών εθνών. Να περιμένουν πάντα κάτι από τους “μεγάλους”. Χωρίς να παραγνωρίζω τη σημασία των συμμαχιών έχω να πω ότι δε θα μας σώσουν οι ξένοι. Δεν θα μας σώσουν οι ΗΠΑ ή η Ρωσία, δε θα βγάλει το φίδι από την τρύπα η Γαλλία για εμάς, ούτε θα αρχίσουν να ρέουν τα ευρώ με τον Σολτς. Δεν έχει νόημα, επίσης, να “ξεπουληθούμε” στην Κίνα ή στα πετροδολάρια των Αράβων. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι οι σχέσεις των κρατών είναι περίπου όπως και οι σχέσεις των ανθρώπων: δίνεις και παίρνεις. Αλλά, για να δώσεις πρέπει να έχεις. Και δεν εννοώ… γη, ουρανό και θάλασσα. Καλά είναι αυτά, αλλά είναι καλύτερο να μην ξεκινάς από τα… ασημικά.
Η Ελλάδα πρέπει να λύσει πρώτα απ’ όλα το δημογραφικό της πρόβλημα. Να βρει ξανά ο Έλληνας το δρόμο για το μαιευτήριο. Να ακούμε από τα διπλανά διαμερίσματα παιδικά κλάματα και φασαρία από το παιχνίδι. Δεν είναι δυνατόν, βέβαια, αυτό να συμβεί με μισθούς που δεν αρκούν για να έχει το νέο ζευγάρι δικό του σπίτι και να μην κρυώνει τον χειμώνα ή να σκάει από τη ζέστη το καλοκαίρι. Δεν γίνεται. Τελεία και παύλα. Με μισθούς 500 και 600 ευρώ, είτε είναι για εργάτη είτε για συνεργάτη δεν πάμε πουθενά. Οι ρόλοι πρέπει να αποκτήσουν ξανά τη σημασία τους, η εργασία θα πρέπει να βρει την πραγματική της θέση στο κόστος της παραγωγής.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα θα πρέπει να βρει τη θέση της στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας. Τι μπορεί να παράγει με ανταγωνιστικούς όρους, με τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Και αυτή η θέση δε μπορεί να είναι μονοκαλλιέργεια. Δηλαδή ο τουρισμός. Προφανώς και ο τουρισμός είναι ένα από τα καλά μας “χαρτιά”, αλλά βαριά βιομηχανία δεν είναι. Και δε θα γίνει όσες φορές και αν επιμείνουμε να βαφτίζουμε τα κρέας ψάρι. Φέρνει συνάλλαγμα, αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει την παραγωγή στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα και άλλες σημαντικές υπηρεσίες στον λεγόμενο τριτογενή τομέα της οικονομίας.
Με απλά λόγια: θέλουμε παιδιά και δουλειά. Θέλουμε δικά μας προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας. Όχι μόνο καφέ και ούζο. προς αποφυγή παρεξηγήσεων σπεύδω να επισημάνω ότι δεν υποτιμώ ούτε το καφέ, ούτε το ούζο. Ή, πόσο μάλλον, τους επιχειρηματίες στον τουρισμό και την εστίαση. Αλλά δεν μπορεί να υπάρξει οικονομική ασφάλεια με ντομάτες από την ολλανδία, λεμόνια από τη νότιο αφρική και κάθε τι το μηχανικό από το εξωτερικό. Φαντ΄ζομαι δε θα διαφωνήσει κανείς σε αυτό.
Ας αφήσουμε, λοιπόν, τους από μηχανής Θεούς και τους εξωτερικούς σωτήρες. Ας κάνουμε εμείς τη δουλειά μας. Αυτό που μας αντιστοιχεί. Αυτό που μπορεί να προσφέρει απαντήσεις στα θέλω μας. Να στηριχτούμε στις δικές μας πλάτες και στα δικά μας χέρια. Αν το κάνουμε, θα δούμε ότι δεν είναι και τόσο δύσκολο τελικά. Ένα βήμα κάθε φορά από τον καθένα μας είναι αρκετό. Και θα έρθουν μετά και οι σύμμαχοι και οι φίλοι, ενώ οι “εχθροί” θα μας σέβονται. Είναι καθαρά θέμα δικής μας απόφασης και αποφασιστικότητας βεβαίως.
