Θανάσης Κ.
Κάποιοι στην Ελλάδα διακινούν, τον τελευταίο καιρό, την “ιδέα”, ότι ήλθε η ώρα να λύσουμε τα ελληνοτουρκικά προβλήματα συνολικά.
“Μοιράζοντας” τα κυριαρχικά μας δικαιώματα με την Τουρκία! Ώστε να βγούμε όλοι “ωφελημένοι” – κατά την λογική του περιβόητου τουρκικού “καζάν-καζάν” – ή win-win επί το…νεο-ελληνικότερο.
Καλύτερα να συνεργαστούμε στην εκμετάλλευση του πλούτου που βρίσκεται μέσα στα κυριαρχικά μας δικαιώματα (στη θάλασσα), παρά να τσακωνόμαστε εσαεί με την Τουρκία, για το σε ποιόν ανήκουν – με αποτέλεσμα να μην τα εκμεταλλεύεται κανείς και να φτάνουμε συχνά στο κατώφλι της σύγκρουσης με τους γείτονες…
Στο κάτω-κάτω η Τουρκία έχει αναβαθμιστεί πολύ γεωπολιτικά μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, λέει…
Καλύτερα, λοιπόν, να πάρουμε λιγότερα από όσα “δικαιούμαστε”, παρά να τσακωνόμαστε συνεχώς και τελικά, να ρισκάρουμε πολλά και να μην κερδίζουμε τίποτε…
Αυτή η απλοϊκή λογική μοιάζει “ακαταμάχητη”!
Αλλά είναι λάθος. Χοντρό λάθος. Και αντιφατική. Και αδιέξοδη…
* Πρώτον είναι λάθος από πλευράς Διεθνούς Δικαίου. Το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) προβλέπει με σαφήνεια ποια είναι τα κυριαρχικά δικαιώματα κάθε χώρας. Μπορεί στη διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών να υπάρξουν μικρο-τροποιήσεις, λόγω γεωγραφικών “ιδιαιτεροτήτων”, διαφορών σε “γραμμές βάσης” κλπ. Μπορεί ακόμα να υπάρξει και “συνεκμετάλλευση” κοιτασμάτων που βρίσκονται κάτω από το βυθό και εκτείνονται εκατέρωθεν της οριοθέτησης μεταξύ δύο παράκτιων χωρών.
Αλλά εδώ δεν πρόκειται για τίποτε απ’ όλα αυτά!
Η Τουρκία δεν αμφισβητεί τα όρια της ΑΟΖ των ελληνικών νησιών που βρίσκονται απέναντί της. Η Τουρκία αμφισβητεί ότι τα ελληνικά νησιά έχουν οποιαδήποτε ΑΟΖ! Κι όχι μόνο τα μικρά νησιά ή τα μεσαία νησιά. Ακόμα και μεγάλα νησιά όπως η Κρήτη.
Η Τουρκία ΔΕΝ ζητάει αυτό που επιβάλει το Διεθνές Δίκαιο να διαπραγματευθούμε μαζί της. Δηλαδή τα όρια της Ελληνικής ΑΟΖ ανάμεσα στα δικά της παράλια και “απέναντι” (opposite) ή “δίπλα” (adjacent) προς τα ελληνικά νησιά…
Η Τουρκία προσπαθεί να υφαρπάξει την ΑΟΖ των Ελληνικών νησιών προς την αντίθετη πλευρά: ανάμεσα στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου και την ηπειρωτική Ελλάδα – ή ανάμεσα στο σύμπλεγμα του Καστελορίζου και την Αίγυπτο.
Αυτά η Ελλάδα δεν έχει καμία υποχρέωση να τα “διαπραγματευθεί” με την Τουρκία.
Σε αυτές τις περιοχές η Τουρκία δεν έχει καμία δουλειά και κανένα “δικαίωμα”. Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, τουλάχιστον.
Γι’ αυτό άλλωστε η Τουρκία δεν έχει υπογράψει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας!
Και θεωρεί την Ελλάδα…”μαξιμαλιστική”, επειδή επιμένει να θεωρεί “δικά της” όσα το Διεθνές Δίκαιο αναγνωρίζει ως δικά της!
Δυστυχώς για “μαξιμαλισμό” μιλάει και το γνωστό φιλοτουρκικό λόμπυ μέσα στην Ελλάδα, το οποίο εσχάτως διακινεί την “λαμπρή ιδέα” της “συνδιαχείρισης” (των δικών μας)…
* Μας λένε ότι η Τουρκία “έχει κι αυτή κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο”.
Ασφαλώς και έχει! Κανείς δεν λέει πως δεν έχει…
Με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας η Τουρκία έχει κυριαρχικά δικαιώματα κάπου ανάμεσα στο 8% και στο 14% στο Αιγαίο.
Γιατί το Αιγαίο είναι ένα αρχιπέλαγος διάστικτο με ελληνικά νησιά. Τι να κάνουμε;
Η Τουρκία θέλει να μηδενίσει την επήρεια των ελληνικών νησιών. Κι αυτό το Διεθνές Δίκαιο δεν το δέχεται…
Όσοι επιμένουν εδώ ότι η Τουρκία “έχει κι αυτή κυριαρχικά δικαιώματα”, δεν μιλάνε γι’ όσα δικαιωματικά της ανήκουν.
Μιλάνε για την επέκταση αυτού του 8-14% σε 50%!
Δηλαδή τα δικά τους – δικά τους και τα δικά μας… από μισά.
Στην Ανατολική Μεσόγειο δεν μιλάνε καν γι’ αυτό.
Εκεί απλώς τα θέλουν όλα!
Θεωρούν ότι το Καστελόριζο δεν έχει δική του ΑΟΖ, ούτε η Κρήτη έχει δική της ΑΟΖ – εξ ού και τουρκολυβικό μνημόνιο…
Ασφαλώς η Ελλάδα δεν έχει “μαξιμαλιστικές” επιδιώξεις.
Δεν είναι απλώς ότι η Τουρκία ζητάει περισσότερα απ’ όσα δικαιούται.
Δεν είναι κάν ότι ζητάει ΠΟΛΥ περισσότερα…
Στην Ανατολική Μεσόγειο η Τουρκία τα θέλει ΟΛΑ!
* Η λογική αυτή της “συνεκμετάλλευσης” είναι και αντιφατική. Χώρες που τα όρια των θαλασσίων ζωνών τους τέμνονται πάνω από ενιαία κοιτάσματα στο βυθό, πράγματι έχει νόημα να προχωρήσουν σε συνεκμετάλλευση. Κι αφού τα όρια του υπόγειου κοιτάσματος μπορούν πλέον με ακρίβεια να προσδιοριστούν, η συνεκμετάλλευση γίνεται “εξ αδιαιρέτου”, με βάση μερίδια, ανάλογα με το πόσο εκτείνεται το υπόγειο κοίτασμα μέσα στη δικαιοδοσία κάθε παράκτιου κράτους.
Αυτό όμως προϋποθέτει ότι υπάρχει κοινά αποδεκτή οριοθέτηση.
Το πρόβλημα είναι πως με την Τουρκία δεν μπορεί να υπάρξει “κοινά αποδεκτή οριοθέτηση”!
Γιατί απλούστατα η Τουρκία δεν δέχεται ως βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
Δεν θεωρεί ότι τα ελληνικά νησιά έχουν κυριαρχικά δικαιώματα και επιδιώκει να “οριοθετήσει” το Αιγαίο στη “μέση γραμμή” μεταξύ ηπειρωτικής Ελλάδας και Τουρκίας – δηλαδή να μας πάρει σχεδόν τα μισά από όσα είναι δικά μας!
Και στην Ανατολική Μεσόγειο θέλει να οριοθετήσει στη “μέση γραμμή” μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου! Δηλαδή θέλει να “σβήσει” τα δικαιώματα όλων των ελληνικών νησιών από το Καστελόριζο ως την Κρήτη. Εκεί θέλει να πάρει όλα τα δικά μας!
Αυτό δεν λέγεται “συνεκμετάλλευση” μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Αυτό λέγεται πλήρης συνθηκολόγηση της Ελλάδας στην Τουρκία…
* Η λογική αυτή εκτός του ότι δεν έχει καμία σχέση με το Διεθνές Δίκαιο, δεν έχει καμία σχέση ούτε με τον Ρεαλισμό στις Διεθνές Σχέσεις…
Διότι τέτοιες “συμφωνίες”, όπου η μία χώρα παίρνει τα πάντα και η άλλη παίρνει απλώς “ψίχουλα”, εμφανίζονται μόνον μετά από Πόλεμο και σε βάρος του ηττημένου.
Εδώ όμως, δεν έχει υπάρξει Πόλεμος. Και δεν έχει υπάρξει “ηττημένος”.
Έχει υπάρξει (απολύτως παράνομη) “απειλή Πολέμου” – το casus belli της Τουρκίας ήδη από το 1995 αλλά μόνο για τα 12 μίλια, όχι για την ΑΟΖ.
Έχουν υπάρξει προσπάθειες δημιουργίας τετελεσμένων εκ μέρους της Τουρκίας στην ΑΟΖ…
Αλλά Πόλεμος δεν υπήρξε! Γιατί η Τουρκία δεν τον διακινδύνευσε…
Και δεν τον διακινδύνευσε, μεταξύ άλλων, γιατί ξέρει ότι στον αέρα δεν την παίρνει.
Η εν πάση περιπτώσει δεν το ρισκάρει…
Ακόμα τουλάχιστον.
* Θέλει όμως να επιβάλει “λεόντεια” μοιρασιά σε βάρος της Ελλάδας – που ίσως θα μπορούσε “ρεαλιστικά” να επιβάλει, μόνο μετά από Πόλεμο με την Ελλάδα στον οποίο θα συνέτριβε την Ελλάδα.
Κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε ποτέ η Ελλάδα να αποδεχθεί αμαχητί! Γιατί αν το αποδεχόταν, θα απονομιμοποιούσε πλήρως τον εαυτό της και θα αυτοδιαλυόταν.
Το να εκχωρήσει τα πάντα χωρίς καν να αντισταθεί, θα ισοδυναμούσε με αυτοκατάργησή της ως κράτος.
Δεν θα έχανε μόνο τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Θα έχανε τα πάντα!
Ακόμα και τη δυνατότητά της να υπάρχει και να λειτουργεί ως κράτος…
Όταν χειροκροτούμε την ηρωϊκή αντίσταση των Ουκρανών στην ρωσική εισβολή, θα ήταν τουλάχιστον γελοίο να σπεύσουμε να εκχωρήσουμε τα πάντα στην Τουρκία που απειλεί να μας κάνει αυτά ακριβώς που η Ρωσία κάνει στην Ουκρανία. Και μάλιστα να τα εκχωρήσουμε χωρίς καμία αντίσταση…
Γελοίο και τραγικό συνάμα.
Κι όταν τα κράτη γελοιοποιούνται, δεν συρρικνώνονται μόνο εξωτερικά. Καταρρέουν και εσωτερικά...
* Είναι μη ρεαλιστική ωστόσο, και για άλλους λόγους.
Διότι, αν κάτι αποδείχθηκε τις τελευταίες βδομάδες, είναι ότι η Τουρκία ΔΕΝ ευθυγραμμίζεται με τη Δύση. Αντίθετα παίζει το παιγνίδι της Ρωσίας!
Είναι πλήρως εξαρτημένη ενεργειακά από τη Ρωσία. Από τη Ρωσία τροφοδοτείται με φυσικό αέριο…
Με τη Ρωσία έχει συμβόλαια κατασκευής πυρηνικών αντιδραστήρων.
Δεν εφαρμόζει τις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας!
Ούτε τον εναέριο χώρο της δεν έκλεισε…
Συνεργάζεται στενά και με το Ιράν, πράγμα που τη φέρνει σε αντίθεση με ολόκληρο τον Αραβικό κόσμο – και με το Ισραήλ.
Κλείνει τα στενά, πράγμα που δεν επηρεάζει καθόλου τη Ρωσία (η οποία είναι παράκτια χώρα μέσα στη Μαύρη Θάλασσα), αλλά παρεμποδίζει την παρουσία του Αμερικανικού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα.
Όσο υπάρχουν οι κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας, η Τουρκία δεν είναι με τη Δύση, αφού το ξεκαθάρισε ότι δεν εφαρμόζει και δεν πρόκειται να εφαρμόσει τις κυρώσεις αυτές.
Κι όταν – όποτε – αρθούν οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, η Τουρκία δεν θα έχει καμία χρησιμότητα κατά της Ρωσίας, αφού η Δύση θα έχει την δυνατότητα να τα βρει με τη Ρωσία απευθείας.
Μπορεί ο Ερντογάν να εμφανίζεται ως “μεσολαβητής” μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας τώρα, όσο διαρκούν οι συγκρούσεις στο ουκρανικό έδαφος, αλλά αμέσως μετά, ούτε οι Ρώσοι θα ξεχάσουν εύκολα ότι πούλαγε “μπαϊρακτάρ” drones στους Ουκρανούς ούτε οι δυτικοί θα ξεχάσουν ότι ήταν η μόνη ΝΑΤΟϊκή χώρα που δεν εφάρμοσε τις κυρώσεις.
(Όπως οι Αμερικανοί δεν έχουν ξεχάσει ότι η Τουρκία αρνήθηκε να τους βοηθήσει το 2003 στον Πόλεμο του Ιράκ. Όπως οι Ισραηλινοί δεν ξεχνάνε ότι η Τουρκία ταυτίστηκε με τους “αδελφούς Μουσουλμάνους” στα γεγονότα του Μαβί Μαρμαρά, το 2010, έξω από τη Γάζα. Πράγμα που δεν το ξεχνάει ούτε το κοσμικό καθεστώς Σίσι στην Αίγυπτο, όπου οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι αποτελούν θανάσιμο εσωτερικό εχθρό του.)
Για να μη μιλήσουμε για τους Γάλλους και την εμπλοκή τους (μαζί με τους Αιγυπτίους και τους Εμιρατιανούς) στην ανάσχεση των φιλότουρκων της Λιβύης.
Γενικά την Τουρκία πολλοί των “κανακεύουν” τώρα, όσο διαρκεί ο Πόλεμος στην Ουκρανία. Μετά τον Πόλεμο, όμως, καμία πλευρά δεν θα θεωρεί την Τουρκία “αξιόπιστο” σύμμαχο. Καμία…
Ο Ρεαλισμός ως Πολιτική προσέγγιση στηρίζεται στην Ισχύ και στις Ισορροπίες Ισχύος.
Η Ισχύς και οι Ισορροπίες είναι έννοιες που προϋποθέτουν την “αξιοπιστία”. Όταν υπολογίζεις σε “σύμμαχο”, που έχει αποδείξει πως δεν είναι “αξιόπιστος”, ΔΕΝ αθροίζεις Ισχύ.
Συνεπώς με το να το παίζει η Τουρκία “επιτήδειος ουδέτερος” εξασφαλίζει σήμερα βραχυχρόνια κέρδη, αλλά υπονομεύει την αξιοπιστία της μεσο-μακροπρόθεσμα.
Αυτό θα μπορούσε να μην είναι αναγκαστικά “μειονέκτημα”, αν η Τουρκία ήταν “απαραίτητη” σε όλους.
Αλλά δεν είναι. Αντίθετα είναι μάλλον “πρόβλημα” για όλους…
* Κι εδώ ερχόμαστε στο επόμενο – και σημαντικότερο ίσως – λόγο που ακυρώνει τη λογική της “συνδιαχείρισης” των υποθαλάσσιων πόρων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Η Ανατολική Μεσόγειος, κι όσοι υδρογονάνθρακες έχουν ήδη βρεθεί εκεί κι όσοι σοβαρά πιθανολογούνται εκεί – είναι η μόνη πραγματική εναλλακτική λύση για να απεξαρτηθεί η Ευρώπη από το Ρωσικό αέριο.
Αυτό όμως προϋποθέτει ότι οι χώρες που θα τους βγάλουν και οι χώρες που θα διαμεσολαβούν για τη μεταφορά τους (αν υπάρξουν υποθαλάσσιοι αγωγοί), ΔΕΝ πρέπει να ελέγχονται από τη Ρωσία.
Η Τουρκία ενεργειακά ελέγχεται από τη Ρωσία! Απόλυτα…
Και γι’ αυτό η “συνεκμετάλλευση” και η “συνδιαχείριση” ακυρώνει την απεξάρτηση της Ευρώπης από την Τουρκία.
Οι Αμερικανοί αρχίζουν και το καταλαβαίνουν. Γι’ αυτό κι άρχισε ήδη η επιστροφή του EastMed στην ημερήσια διάταξη.
Οι Ισραηλινοί επιμένουν στον ΕastMed.
Τώρα αρχίζουν να το σκέπτονται και οι Ιταλοί…
Ξένες πετρελαϊκές εταιρίες τον φέρνουν μόνες τους στο προσκήνιο.
Αλλά ο EastMed προωθήθηκε (και εξακολουθεί να προωθείται) από τους Ισραηλινούς – κι έχει νόημα επειδή ΠΑΡΑΚΑΜΠΤΕΙ την Τουρκία.
Οι Ισραηλινοί δεν έχουν πρόβλημα να δώσουν αέριο στην Τουρκία για εσωτερική της χρήση, αλλά ΔΕΝ θέλουν να περνάει το δικό τους αέριο από την Τουρκία για την Ευρώπη..
Για γεωπολιτικούς λόγους, οι Ισραηλινοί θέλουν αδιαμεσολάβητη σύνδεση με την τροφοδοσία της Ευρώπης. Όχι μέσω Τουρκίας, που αποτελούσε, μέχρι τώρα, τον βασικό μοχλό εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο…
Όποιος βάζει την Τουρκία στα σχέδια αξιοποίησης των υδρογονανθράκων ή των αγωγών της Ανατολικής Μεσογείου, ουσιαστικά “παντρεύεται” την Τουρκία!
Και λόγω “προτέρου βίου”, πολλοί κατά καιρούς τη φλερτάρουν, αλλά κανείς δεν θέλει πια να την “παντρευτεί”…
* Ο κόσμος αλλάζει θεαματικά! Αυτό που λέγαμε “παγκοσμιοποίηση” παύει να υπάρχει – ή αλλάζει δραστικά.
Αναζητούνται πλέον περιφερειακές ισορροπίες, που απαιτούν σταθερότητα, δηλαδή ισορροπίες ισχύος και συσχετισμούς ισχύος.
Η “παγκοσμιοποίηση” στηριζόταν στην οικονομικές συμφωνίες – ακόμα κι αν δημιουργούσαν εξαρτήσεις εφοδιαστικών αλυσίδων.
Η νέα αρχιτεκτονική Ασφαλείας θα στηρίζεται στις αξιόπιστες συμμαχίες και στη διασφάλιση των εφοδιαστικών ροών.
Η Ανατολική Μεσόγειος και η Αραβική Χερσόνησος ταιριάζουν απόλυτα στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Η Τουρκία δεν χωράει…
Κανείς από τους δυνητικούς συμμάχους της Δύσης στη Μεσόγειο ή στην Ανατολική Ευρώπη δεν έχει πρόβλημα με την Ελλάδα. Όλοι τη θέλουν ως αξιόπιστο σύμμαχο. Και η Αίγυπτος και το Ισραήλ και τα κράτη του Κόλπου.
Αντίθετα κανείς τους δεν θεωρεί αξιόπιστο σύμμαχο την Τουρκία. Η οποία έχει ανοίξει κατά καιρούς μέτωπα προς όλους. Και δεν έχει κλείσει κανένα…
* Το μόνο πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να υποστηρίξει η ίδια την αξιοπιστία της.
Μέχρι στιγμής δεν το κάνει πάντα..
–Δεν το κάνει όταν δέχεται αδιαμαρτύρητα τα τετελεσμένα που προσπαθεί να δημιουργήσει κάθε τόσο η Τουρκία.
–Δεν το κάνει όταν… «ξεπλένει» τον Ερντογάν, συνομιλώντας μαζί του σαν να μη συμβαίνει τίποτε, κάθε φορά που ο Ερντογάν κλιμακώνει τις πιέσεις σε βάρος της.
–Δεν το κάνει όταν δείχνει να “συζητάει” τη “συνεκμετάλλευση” των δικαιωμάτων της με την Τουρκία.
Δεν το κάνει όταν στην Ελλάδα οργιάζει το φιλοτουρκικό λόμπυ!
Πράγμα που το πληροφορούνται όλες οι ξένες πρεσβείες στην Αθήνα, και αποθαρρύνει τους δυνητικούς φίλους μας…
Πράγματι, όσα φημολογούνται περί “συνεκμετάλλευσης” με την Τουρκία δεν λύνουν τα προβλήματά μας μαζί της! Απλώς ενθαρρύνουν τις πιέσεις της σε βάρος μας και αποθαρρύνουν τους φίλους μας να μας στηρίξουν.
Είναι απολύτως απαραίτητο να βγει η επισήμως Ελλάδα και να τα διαψεύσει! Με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο.
Και να το κάνει πειστικά:
Απομακρύνοντας από κυβερνητικές θέσεις όσους τα διακινούν…
