Η Ελλάδα ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει την πιο συμβολική δοκιμασία έως τώρα στην πορεία της προς την πλήρη «αποκατάσταση» στη ζώνη του ευρώ, καθώς ο υπουργός Οικονομικών διεκδικεί την προεδρία του ίδιου οργάνου στο οποίο κάποτε εκτυλίχθηκε η κρίση χρέους της χώρας.
Την Πέμπτη, σε σχετική ψηφοφορία, ο Κυριάκος Πιερρακάκης θα αναμετρηθεί με τον Βέλγο Βίνσεντ βαν Πετέγκεμ για τη θέση του προέδρου του Eurogroup – της άτυπης λέσχης των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, της οποίας οι μαραθώνιες συνεδριάσεις πριν από μία δεκαετία περιστρέφονταν γύρω από την Ελλάδα για όλους τους λάθος λόγους.
Οι δύο υποψήφιοι έχουν πραγματοποιήσει εντατική εκστρατεία τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς αναδείχθηκαν οι μοναδικοί διεκδικητές της θέσης μετά την ξαφνική παραίτηση του Πασκάλ Ντόνοχιου. Ο νικητής θα προεδρεύει στις μηνιαίες συνεδριάσεις και θα εκπροσωπεί τη νομισματική ένωση διεθνώς.
Το αποτέλεσμα παραμένει αβέβαιο, αφού οι περισσότερες πρωτεύουσες κρατούν σιγή για το ποιον θα στηρίξουν. Ωστόσο, η αφήγηση της «εθνικής αποκατάστασης» που προβάλλει η Αθήνα μετά από πολυετή προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης είναι κάτι που ο αντίπαλος του Πιερρακάκη δεν μπορεί να αντιπροσφέρει.
«Θα ήταν πραγματική αναγνώριση της επιτυχίας της Ελλάδας να γυρίσει σελίδα και να ηγηθεί στην ευρωζώνη», δήλωσε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, πρώην υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας, ο οποίος προήδρευσε του Eurogroup κατά τη διάρκεια του μεγαλύτερου μέρους της ελληνικής κρίσης χρέους. «Όλη η σκληρή δουλειά και οι μεταρρυθμίσεις απέδωσαν. Ένα παράδειγμα για πολλά άλλα κράτη–μέλη».
Ο Ντάισελμπλουμ βρισκόταν στην έδρα του Eurogroup κατά μία από τις πιο δραματικές στιγμές για την Ελλάδα, στα τέλη Ιουνίου του 2015. Μία ημέρα μετά την αιφνιδιαστική ανακοίνωση δημοψηφίσματος για τους όρους του νέου πακέτου διάσωσης –και την προτροπή της κυβέρνησης προς τους πολίτες να το απορρίψουν– η συνεδρίαση στις Βρυξέλλες έγινε πιο τεταμένη από ποτέ.
Όταν ο τότε υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας αποχώρησε, τα υπόλοιπα μέλη συνέχισαν να συζητούν τρόπους προστασίας των οικονομιών τους από το ενδεχόμενο που φαινόταν ολοένα πιο πιθανό: μια ελληνική έξοδο από το ευρώ.
Τέτοια επεισόδια καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης χρέους που έπληξε μεγάλο μέρος της Νότιας Ευρώπης και την Ιρλανδία –και οδήγησε σε τρία διαδοχικά προγράμματα διάσωσης για την Αθήνα– κατέστησαν το Eurogroup και τους προέδρους του ιδιαίτερα «φορτισμένους» θεσμούς για την ελληνική κοινωνία. Για χρόνια, οι Έλληνες πολίτες το αντιλαμβάνονταν ως έναν από τους βασικούς μηχανισμούς που λάμβαναν σκληρές αποφάσεις καθοριστικές για τη δική τους οικονομική πορεία.
Αντιθέτως, τα τελευταία στοιχεία των ευρωβαρομέτρων δείχνουν ότι πλέον η Ελλάδα διαθέτει με διαφορά το μεγαλύτερο ποσοστό πολιτών που ζητούν «περισσότερο συντονισμό» των οικονομικών πολιτικών μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης – αν και το 28% εξακολουθεί να θεωρεί το ευρώ «κακό πράγμα» για τη χώρα.
Σε μακροοικονομικό επίπεδο, η Ελλάδα έχει επιτύχει σημαντική πρόοδο. Παρότι το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένει το υψηλότερο στην ΕΕ, ο λόγος αυτός μειώνεται γρήγορα. Η χώρα είναι από τις λίγες που επιτυγχάνουν πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ η οικονομία της αναπτύσσεται ταχύτερα από άλλες οικονομίες της ευρωζώνης – αν και έχει ακόμη δρόμο για να καλύψει τις απώλειες των προηγούμενων ετών.
Στις πιθανές μελλοντικές προτεραιότητες περιλαμβάνονται η ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ, η μείωση των εμποδίων στις ενιαίες κεφαλαιαγορές και η προώθηση της ψηφιακής μορφής του κοινού νομίσματος.
Η αυξανόμενη σημασία των κρυπτονομισμάτων ενδέχεται επίσης να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης – ένα πεδίο στο οποίο ο Πιερρακάκης θεωρείται ότι διαθέτει σχετικό πλεονέκτημα λόγω της θητείας του ως υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Το Eurogroup έχει μόλις τέσσερις προέδρους από τότε που ο ρόλος του καθιερώθηκε ως μόνιμος πριν από δύο δεκαετίες: τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ από το Λουξεμβούργο (2005–2013), τον Ντάισελμπλουμ (2013–2018), τον Μάριο Σεντένο από την Πορτογαλία και στη συνέχεια τον Πασκάλ Ντόνοχιου.
Την ίδια στιγμή, το Βέλγιο –όπου εδρεύουν οι μεγαλύτεροι ευρωπαϊκοί θεσμοί και το ΝΑΤΟ– παλεύει να περιορίσει τα δημοσιονομικά του ελλείμματα, τα οποία βρίσκονται πολύ πάνω από το όριο του 3% του ΑΕΠ που θέτει η ΕΕ. Το δημόσιο χρέος της χώρας ενδέχεται μάλιστα να ξεπεράσει εκείνο της Ελλάδας μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Η αλλαγή ηγεσίας στο Eurogroup έρχεται σε μια περίοδο αυξανόμενων προκλήσεων: ο ανταγωνισμός της ΕΕ, η ενίσχυση της οικονομικής δύναμης της Κίνας, οι πιο σκληρές εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ και οι δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ για δαπάνες 5% του ΑΕΠ για την άμυνα. Σε αντίθεση με τον πρωταγωνιστικό ρόλο που είχε κατά την ελληνική κρίση χρέους, το Eurogroup τα τελευταία χρόνια δυσκολεύεται να βρει τον βηματισμό και τη σημασία του.
Πηγή: Bloomberg
