Ουρές δημιουργούνται έξω από τα αστυνομικά τμήματα της χώρας από πολίτες που επιθυμούν να ανανεώσουν την παλιά τους ταυτότητα ώστε να μην αναγκαστούν να πάρουν την καινούρια με το τσιπάκι. Γιατί όμως συμβαίνει αυτο;
Ποιος αποφασίζει μήνα Αύγουστο εν μέσω καύσωνα να στηθεί στην ουρά για μια ταυτότητα;
Οι συμπεριφορές αυτές (που δεν περιορίζονται μόνο στις ταυτότητες) βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην αποφυγή αβεβαιότητας και σε αρκετές περιπτώσεις στο πάντρεμα αυτής με τον πολιτικό κυνισμό. Η αποφυγή αβεβαιότητας εκφράζει το βαθμό κατά τον οποίο τα μέλη μιας κοινωνίας αισθάνονται άβολα με την αβεβαιότητα και την ασάφεια. Η ελληνική κοινωνία έχει τον υψηλότερο βαθμό αποφυγής αβεβαιότητας στον κόσμο. Αυτό το στοιχείο έχει σημαντικό ρόλο στο ότι ενώ όλοι βλέπουν τι πρέπει να αλλάξει στη χώρα το ρίσκο μια αλλαγής από αυτά που έχουν συνηθίσει βάζει φρένο στις μεταρρυθμίσεις.
Υπάρχει δηλαδή μια δυσκολία εισαγωγής στην κοινωνία νέων ιδεών και αντιλήψεων. Άτομα με υψηλό βαθμό αποφυγής αβεβαιότητας δε θα προστρέξουν να αγοράσουν ένα νέο προϊόν. Κοιτούν με καχυποψία κάθε τι καινούριο, κάθε τι άγνωστο για αυτούς. Πολλές φορές μάλιστα το πολεμούν. Έτσι, σε σημαντικό βαθμό είναι πιστοί καταναλωτές και ψηφοφόροι αφού “αυτό ξέρουν, αυτό εμπιστεύονται”. Τα θέματα της τεχνολογία όπου οι αλλαγές τρέχουν είναι από τα βασικά στα οποία υπάρχουν αντιδράσεις από αυτούς τους πολίτες. Ό,τι συνέβη με τια ανεμογεννήτριες, το 5G, τα εμβόλια συμβαίνει τώρα με τις νέες ταυτότητες. Το ρίσκο της αβεβαιότητας του καινούριου κάνει ένα κομμάτι της κοινωνίας να θέλει να μείνει στο παλιό που γνωρίζει. Και για να πείσει τον εαυτό του πως έχει δίκιο μπορεί να βρει την όποια δικαιολογία. Και όταν οι δικαιολογίες αυτές ενισχύονται από κάποιους που θέλουν να εκμεταλλευτούν αυτό το χαρακτηριστικό και τις συμπεριφορές στις οποίες οδηγεί… γεννιούνται οι θεωρίες συνωμοσίας.
Όμως εδώ, όπως και στην περίπτωση των εμβολίων του κορωνοϊού, υπάρχει ένα ακόμα σημαντικό χαρακτηριστικό μιας ομάδας (θεωρώ μεγάλης) των πολιτών αυτών. Στέκονται κυνικά απέναντι στο πολιτικό σύστημα. Τα επίπεδα εμπιστοσύνης είναι εξαιρετικά χαμηλά και αυτό δεν είναι κάτι επιφανειακό αλλά βαθύ μέσα τους. Έχει παρατηρηθεί πως οι πιο αντιδραστικοί σε μεταρρυθμίσεις αποτελούν κομμάτι των χαμένων της παγκοσμιοποίησης. Είναι δηλαδή αυτοί που είτε έχασαν είτε έλαβαν το μικρότερο αναλογικά κομμάτι της ανάπτυξης των τελευταίων τριάντα ετών που ήρθε μέσω της παγκοσμιοποίησης. Οι περιοχές όπου ζούσαν ερήμωσαν, οι δουλειές τους χάθηκαν, το βιοτικό τους επίπεδο έπεσε και οι ίδιοι μείνανε στάσιμοι σε μια εποχή που έτρεχε. Αυτοί οι άνθρωποι θεωρούν πως το “σύστημα” είναι απέναντί τους, πως δεν νοιάζεται γι αυτούς. Άρα εκ των προτέρων είναι καχύποπτοι απέναντι σε κάθε πρωτοβουλία του συστήματος.
Υψηλά επίπεδα αποφυγής αβεβαιότητας και πολιτικός κυνισμός λοιπόν είναι δυο χαρακτηριστικά που εάν παντρευτούν οδηγούν σε συμπεριφορές που δε μπορούν να κατανοηθούν από τους υπόλοιπους πολίτες. Αυτό μπορεί υπό προϋποθέσεις να οδηγήσει στην απομόνωση που με τη σειρά της οδηγεί στη δημιουργία ομάδων πολιτών που αισθάνονται βολικά να συζητούν μόνο μεταξύ τους, έχουν τους δικούς τους διαμορφωτές γνώμης, ζουν παράλληλα σε μια κοινωνία που εξελίσσεται. Και αυτό δεν είναι κάτι που πρέπει να δείχνεται με το δάχτυλο αλλά που πρέπει να προσεχθεί από το πολιτικό σύστημα.
