Παραγγέλνετε έναν πρωινό παγωμένο καφέ ή ένα βραδινό κοκτέιλ μετά από μια κουραστική μέρα και φτάνει με ένα χάρτινο καλαμάκι σε έντονα χρώματα… Μετά από μερικές γουλιές σε λίγα μόνο λεπτά, το λιωμένο χαρτί καταλήγει στο τραπέζι…
Τα χάρτινα καλαμάκια έχουν αντικαταστήσει σχεδόν πλήρως τα πλαστικά στα καφέ, τα μπαρ και τα εστιατόρια. Αν και είναι φαινομενικά καλύτερα από τα πλαστικά για το περιβάλλον, τα χάρτινα καλαμάκια έχουν φτάσει ν’ αποτελούν ένα από τα λιγότερο επιθυμητά πράγματα που συναντάμε καθημερινά.
Τι έδειξε η έρευνα για τα χάρτινα καλαμάκια
Εκτός από λιγότερο επιθυμητά για τους καταναλωτές, τα χάρτινα καλαμάκια φαίνεται πως είναι επίσης επιβλαβή για την υγεία και το περιβάλλον, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Τα χάρτινα καλαμάκια που αξιολογήθηκαν από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας, βρέθηκαν να περιέχουν περισσότερες «για πάντα χημικές ουσίες» (PFAS) από το πλαστικό. Οι ουσίες αυτές μπορούν να παραμείνουν στο περιβάλλον για δεκαετίες και να μολύνουν τα αποθέματα νερού, ενώ σχετίζονται με πολλά προβλήματα υγείας.
Οι ερευνητές λένε ότι τα αποτελέσματα της μελέτης υποδηλώνουν πως τα χάρτινα καλαμάκια, όπως και τα καλαμάκια που φτιάχνονται από μπαμπού (στα οποία επίσης βρέθηκε ότι περιέχουν PFAS), δεν αποτελούν μια πιο βιώσιμη λύση από τα πλαστικά.
Πως φτάσαμε από τα πλαστικά στα χάρτινα καλαμάκια
Μόνο στις Η.Π.Α., υπολογίζεται ότι χρησιμοποιούνται περίπου 500 εκατομμύρια καλαμάκια μιας χρήσης καθημερινά. Και, παρόλο που οι εκτιμήσεις για το πόσα ακριβώς καταλήγουν στο περιβάλλον δεν έχουν εξακριβωθεί, αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι τα πλαστικά καλαμάκια φτάνουν παντού.
Περίπου 380 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων παράγονται παγκοσμίως κάθε χρόνο, 23 εκατομμύρια τόνοι από τα οποία καταλήγουν στη φύση. Από τους 380 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων, περίπου τα 43 εκατομμύρια προέρχονται από πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών. Το 3,7% των συνολικών πλαστικών απορριμμάτων φτιάχνονται από πολυπροπυλένιο, ένα υλικό που χρησιμοποιείται στα πλαστικά καλαμάκια.
Το κίνημα κατά του πλαστικού βοήθησε να συγκεντρωθεί η υποστήριξη του κοινού, η οποία τελικά μετατράπηκε σε μια μεγάλης κλίμακας δράση. Το 2022, η Περιβαλλοντική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις για μια Παγκόσμια Συνθήκη για τα Πλαστικά με 170 χώρες και στόχο την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης παγκοσμίως μέχρι το 2024.
Χάρτινα, πλαστικά ή τίποτα από τα δύο;
Παρά τις σχετικά μικρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους σε σύγκριση με άλλες μορφές πλαστικού, τα πλαστικά καλαμάκια έχουν γίνει ένα case study αναφορικά με τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει ένα κομμάτι πλαστικού μιας χρήσης σε όλο τον κύκλο της ζωής του.
Στα ευρήματα που σίγουρα κανείς δε θα περίμενε, σχετική μελέτη στην Ταϊλάνδη έδειξε ότι τα παραδοσιακά πλαστικά καλαμάκια από πολυπροπυλένιο έχουν μικρότερο αποτύπωμα άνθρακα από τα βιοπλαστικά καλαμάκια (πολυγαλακτικό οξύ), τα οποία υποτίθεται ότι είναι βιοδιασπώμενα!
Συγκρίνοντας τα χάρτινα με τα πλαστικά καλαμάκια, έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Βραζιλία το 2020, διαπίστωσε πως τα χάρτινα είχαν υψηλότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο από τα πλαστικά, εξαιτίας της χρήσης γης που χρειάζεται για τις πρώτες ύλες (δέντρα). Πρέπει, βέβαια, να σημειωθεί πως η μελέτη δεν αξιολόγησε τον αντίκτυπο του πλαστικού στη θαλάσσια ζωή.
Πάντως, όπως ακριβώς συμβαίνει με τα πλαστικά καλαμάκια, έτσι και τα χάρτινα δεν ανακυκλώνονται (διασπώνται όταν τοποθετηθούν σε υγρά). Τα χάρτινα καλαμάκια εκπέμπουν, επίσης, περισσότερα αέρια θερμοκηπίου όταν σαπίζουν στη χωματερή σε σύγκριση με τα πλαστικά, σύμφωνα με αξιολόγηση της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου.
Κόντρα στα αναλώσιμα χάρτινα και πλαστικά, τα μεταλλικά και τα γυάλινα καλαμάκια θεωρούνται πολύ πιο ασφαλή, ενώ παράλληλα αντέχουν περισσότερο στη φθορά. Ακόμα κι αυτά, βέβαια, έχουν τα προβλήματά τους. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, ένα γυάλινο καλαμάκι είναι υπεύθυνο για 44 φορές περισσότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με ένα πλαστικό, ενώ τα καλαμάκια από ανοξείδωτο χάλυβα εκπέμπουν 148 φορές περισσότερες.
Η αλήθεια είναι πως, μέχρι τώρα, τα επιστημονικά στοιχεία διαφέρουν μεταξύ τους, ανάλογα με το πού αναζητά ο καθένας τη βλάβη στο περιβάλλον. Όλοι οι ειδικοί, πάντως, συμφωνούν πως είναι καλύτερα να αρνηθείτε εντελώς τα καλαμάκια και ν’ απολαύσετε τον καφέ ή το ποτό σας χωρίς αυτά.
Με πληροφορίες από BBC
