Αφήνοντας πίσω τα εκλογικά της Ελλάδας πηγαίνουμε προς το νοτιοδυτικό άκρο της Ευρώπης, την Ιβηρική χερσόνησο.
Οι Ισπανοί θα βρεθούν στις κάλπες για τις πρόωρες εθνικές εκλογές στις 23 Ιουλίου όπου θα πιστοποιήσουν με την ψήφο τους το νέο πολιτικό σκηνικό που δημιουργείται στη χώρα και το οποίο έχει αλλάξει άρδην μέσα από μια σειρά τεσσάρων εκλογικών αναμετρήσεων (2015, 2016, 2019α’, 2019β’), αποτέλεσμα της οικονομικής (και αργότερα και ταυτοτικής) κρίσης στη δίνη της οποία είχε βρεθεί. Μέσα σε αυτά τα 12 χρόνια κόμματα εμφανίστηκαν, ανήλθαν ακόμα και σε κυβερνητικό συνασπισμό ή έπαιξαν σημαντικό ρόλο για ένα διάστημα, και εξαφανίστηκαν. Άλλα πάλι βρέθηκαν σε υψηλά εκλογικά επίπεδα και κατάφεραν να κρατηθούν σε αυτά.
Τα κύρια κόμματα που απασχόλησαν τους ψηφοφόρους και πλέον δεν τους απασχολούν είναι:
Α) Οι “Πολίτες” (C’s), ένα φιλελεύθερο κόμμα που δημιουργήθηκε στην Καταλονία το 2006 αλλά δεν λάμβανε υψηλά ποσοστά μέχρι το 2015 όταν και έλαβε το 13% των ψήφων (περίπου ίδιο ποσοστό έλαβε και το 2016). Τον Απρίλιο του 2019 βρέθηκε στην τρίτη θέση με 16%. Το Νοέμβριο του ίδιου έτους μετά από μια σειρά καταστροφικών κινήσεων της ηγεσίας του κόμματος έχασαν πάνω από το 50% των ψήφων του Απριλίου και έλαβαν 7%. Στις εκλογές του 2023 δε θα συμμετάσχει.
Β) Oι Ποδέμος (Podemos), ένα λαϊκίστικο αριστερό κόμμα που δημιουργήθηκε στα χρόνια της λιτότητας (2014) και αργότερα συνασπίστηκε με άλλα σοσιαλιστικά, αριστερά και ακροαριστερά κόμματα (Unidos Podemos). Το 2015 έλαβε το 21% των ψήφων (περίπου ίδιο ποσοστό και το 2016). Τον Απρίλιο του 2019 έλαβε το 14% των ψήφων ενώ τον Νοέμβριο το 13%. Μετά τη δημιουργία του Sumar (πλατφόρμα αριστερών κομμάτων) τα ποσοστά των Ποδέμος συρρικώθηκαν περισσότερο και έτσι κατέληξαν σε συμφωνία με το Sumar να συμμετάσχουν στην πλατφόρμα στις εκλογές του 2023.
Τα δύο κύρια κόμματα:
Α) Το κόμμα με τη μεγαλύτερη διακύμανση στα ποσοστά του από το 2011 και έπειτα ήταν το Λαϊκό κόμμα (PP) το οποίο βρέθηκε από το 44% στο 29% του 2015 (33% το 2016), στο χαμηλό 17% του Απριλίου του 2019 και 21% του Νοεμβρίου του ίδιου έτους. Πλέον στις δημοσκοπήσεις είναι πρώτο κόμμα με ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 32% και 37%.
Β) Το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (PSOE) που είχε λάβει το 44% των ψήφων το 2008 είδε τα ποσοστά του να συρρικνώνονται στο 28% το 2011 και το 22% το 2015 και 2016. Ανέκαμψε τον Απρίλιο του 2019 με 29% ενώ έλαβε 28% το Νοέμβριο του ίδιου έτους. Δημιούργησε κυβέρνηση μειοψηφίας με τους Ποδέμος (την πρώτη μετά την εποχή Φράνκο και την επιστροφή της χώρας στη δημοκρατία). Δημοσκοπικά βρίσκεται στα επίπεδα των ποσοστών των εκλογών του 2019.
Τα κόμματα που ανέβηκαν και θα παίξουν ρόλο:
Α) το Βοξ (VOX) είναι ένα εθνικό συντηρητικό κόμμα που δημιουργήθηκε μέσα στα χρόνια της κρίσης (2013). Προέρχεται από “σχίσμα” του λαϊκού κόμματος. Στις εκλογές του Απριλίου του 2019 (όταν πρωτομπήκε στη Βουλή) έλαβε το 10% των ψήφων ενώ το Νοέμβριο του ίδιου έτους έλαβε την τρίτη θέση με 15%. Στις δημοσκοπήσεις βρίσκεται σε ποσοστά 13%-15%.
Β) Tο Sumar (S) είναι στην ουσία μια συμμαχία αριστερών κομμάτων (σε εθνικό και τοπικό επίπεδο) που δημιουργήθηκε το 2022 και στην οποία συμμετέχουν πλέον και οι Ποδέμος. Βρίσκονται δημοσκοπικά σε ποσοστά 12%-13%.
Όπως φαίνεται μέσα από τις δύο κρίσεις (πρώτα καθαρά οικονομική και έπειτα οικονομική και ταυτοτική) η Ισπανία βρέθηκε από τον παραδοσιακό διπολισμό σε ένα πολιτικό σύστημα τεσσάρων πόλων, στο οποίο φαίνεται να σταθεροποιείται. Το παράδειγμα της Ισπανίας αξίζει προσοχής καθώς η διαδρομή που ακολούθησε είναι ένα από τα τρία βασικά σενάρια που μπορεί να συμβούν στη χώρα μας. Θα πάρει όμως τουλάχιστον μέχρι τις επόμενες εκλογές για να φανεί προς τα που βαδίζουμε.
