Ο Π. Καρκατσούλης είναι εμπειρογνώμονας δημόσιας διοίκησης, π.βουλευτής
Με αφορμή την επιστολή παραίτησης του Θανάση Κοντάρη, του γιατρού της Σερίφου, γράφω για να υπογραμμίσω 5 θέματα που αναφέρονται σ’ αυτήν και δείχνουν το μέγεθος και την ποιότητα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει όχι μόνον ο τομέας της δημόσιας υγείας αλλά και το σύνολο της δημόσιας διοίκησης. Σπεύδω να πω ότι τα προβλήματα αυτά παραμένουν άλυτα και συγκεταλέγονται στις «παθογένειες» του ελληνικού κράτους.
Η νησιωτικότητα: Αντί για πλεονέκτημα εξακολουθεί να είναι μειονέκτημα. Η απομόνωση, το μικρό μέγεθος, η δυσκολία των μετακινήσεων εξακολουθούν να αποτελούν αρνητικούς παράγοντες για να ζήσει και να ευτυχήσει κάποιος εκεί. Οι ιδέες του Negreponte κι άλλων πολλών, στις τελευταίες δεκαετίες, που οραματίζονταν να μετατρέψουν, μέσω της σύγχρονης τεχνολογίας, τα νησιά από τόπους απομόνωσης σε ελκτικούς προορισμούς για την παγκόσμια διανόηση και σε πρωταθλητές της βιώσιμης ανάπτυξης, σκόνταψαν στον αθηνοκεντρισμό, την υπερδεκαετή επιτροπεία και, κυρίως, στην έλλειψη οράματος για τη χώρα. Η νησιωτικότητα που οραματίστηκε ο Γιάννος Κρανιδιώτης ως μια αναβλητική αίρεση σε κάθε κοινοτικό κανονισμό εγκαταλείφθηκε υπέρ μιας γενικής κι αόριστης περιφερειακής ανάπτυξης.
Η υποστελέχωση των δημοσίων υπηρεσιών και η κακή ποιότητα υπηρεσιών: Αφού τα νησιά εξακολουθούν περισσότερο να απωθούν και λιγότερο να έλκουν ανθρώπους που είναι απαραίτητοι για την στελέχωση και την καλή λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών, η υποστελέχωση αποτελεί μια διαρκή αιτία παροχής κακών υπηρεσιών. Ακόμη παραμένουν στα χαρτιά οι «επαναστατικές» ιδέες για την δημιουργία του «πολυδύναμου» δημοσίου υπαλλήλου για τα πολύ μικρά νησιά, με ένα ιδιαίτερο περίγραμμα θέσης και η τηλεδιοίκηση. Αντ’ αυτών παραμένουν σε ισχύ οι γενικές, ισοπεδωτικές διατάξεις για την «ανάπτυξη» του ανθρώπινου δυναμικού και ο –θεός να τον κάνει-προγραμματισμός των προσλήψεων.
Η μονοδιάστατη ανάπτυξη: Ο τουρισμός που στηρίζεται στο γνωστό δίπτυχο «ήλιος και θάλασσα», έχει φθάσει στα όριά του. Λειτουργεί ήδη καταστροφικά για το περιβάλλον και την αισθητική πολλών νησιών μας. Η βιώσιμη ανάπτυξη όμως, δεν πρόκειται να επέλθει, εάν δεν δημιουργηθουν θεσμοί διακυβέρνησης με επίκεντρο τη νησιωτικότητα. Προφανώς αυτό ισχύει και για το σύνολο της επικράτειας. Πομφόλυγες για ανάπτυξη και επενδυτικό μπουμ σε μια χώρα που η ποιότητα των θεσμών της την κατατάσσει μεταξύ των τελευταίων στην Ευρώπη είναι bon pour l’ οrient.
Ο νομικισμός και η τυπολατρεία: Ο Θ. Κοντάρης αναφέρει, ευσχήμως, ότι αναζήτησε μαζί με τους υπαλλήλους της ΥΠΕ που ανήκει η Σέριφος,κάποια λύση στα προηγούμενα προβλήματα αλλά η αυστηρότητα των κείμενων διατάξεων δεν του άφησε κανένα άλλο περιθώριο παρά την παραίτησή του. Όσο οι μεταρρυθμίσεις εξαντλούνται σε μικρο-διευθετήσεις και σε συμβολικού χαρακτήρα εξαγγελίες, η καθημερινότητα των δημοσίων υπαλλήλων θα συμπιέζεται μεταξύ νόμιμων και άτυπων «παραθύρων» που λειτουργούν διορθωτικά σ’ ένα τυπολατρικό, ισοπεδωτικό κι αναξιοκατικό πλαίσιο λειτουργίας και οργάνωσης των δημοσίων υπηρεισών.
Η γραφειοκρατικοποιημένη πολιτική και το πρόβλημα της διακυβέρνησης: Όσο η πολιτική μένει προσκολλημένη στα δόγματα του πελατειασμού, του συγκεντρωτισμού και της γραφειοπαθολογίας, η χρηστή διακυβέρνηση θα παραμένει ευχή. Μόνο μια ρωμαλέα κοινωνία πολιτών μπορεί να την πραγματώσει. Αλλά απ΄αυτή απέχουμε πολύ ακόμη.
